Warto przybliżyć szerszemu kręgowi czytelników sylwetkę tego wywodzącego się z ziemi nekielskiej, zapomnianego poznańskiego malarza. Z uwagi na swoją drogę życiową i osiągnięcia artystyczne zasługuje na pamięć potomnych.
W 2017 r. patronem kolejnego, organizowanego przez Nekielskie Stowarzyszenie Kulturalne, VI Otwartego Pleneru Malarskiego „Krajobraz Starczanowa inspirowany twórczością Hieronima Maliny” stał się urodzony w Zasutowie artysta.
O Hieronimie Malinie zaczęło się mówić w poznańskim środowisku artystycznym w 2013 roku. Wcześniej do Muzeum Historii Miasta Poznania trafił duży zbiór jego prac, obejmujący kilkadziesiąt obrazów olejnych oraz kilkaset szkiców i rysunków. Ze względu na ich stan prace te zostały poddane zabiegom konserwatorskim. W poznańskim Ratuszu w kwietniu 2013 roku odbył się specjalny wieczór poświęcony artyście, podczas którego zaprezentowano niewielką część prac. W przyszłości, po zakończeniu konserwacji całego zbioru ma odbyć się duża wystawa monograficzna w poznańskim muzeum.
Odnalezione w internecie informacje umożliwiają przedstawienie jego sylwetki. Poznanie pełnego życiorysu i osiągnięć artysty wymagają dłuższych, gruntownych badań.
Autoportret Hieronima Maliny przed 1939 r.
Hieronim Malina urodził się 22 sierpnia 1891 roku w Zasutowie k/Nekli, w ówczesnym powiecie średzkim. Jego rodzicami byli Marcin Malina ur. 20 IX 1848 r. w Strzyżewie pow. gnieźnieński, zm. 22 XI 1914 r. i Maria z Drwęskich, urodzona 13 I 1854 r. w Małachowie Szemborówko w okolicach Witkowa, zm. w 1924 r. Ich ślub odbył się w parafii św. Michała w Gnieźnie w 1878 r. Natomiast akt cywilny został spisany w USC Jastrzębowo w pow. gnieźnieńskim. W rodzinie tej urodziło się sześcioro dzieci. Hieronim posiadał pięć sióstr, spośród których udało się ustalić imiona i nazwiska czterech: Marta Jarocka (1881-1955), Felicja Malina (1883-1956), Maria Marszałek (1885-1942) ur. w Małachowie, Józefa Petri (1890-1956). Tak więc Hieronim był najmłodszym z rodzeństwa. Pośrednio można wnioskować, że rodzina sprowadziła się do Zasutowa pomiędzy 1885 a 1891 rokiem. Ojciec rodziny, Marcin Malina, prowadził w Zasutowie restaurację. Z upływem lat rodzice stali się na tyle zamożni, że mogli wysłać jedynego syna do szkoły średniej w Berlinie. Po jej ukończeniu uczył się malarstwa pod kierunkiem prof. K Zieglera, kierownika państwowych kursów rysunku i malarstwa w Poznaniu. Następnie rozpoczął studia w Szkole Sztuki Stosowanej w Berlinie (Kunstgewerhenschule), gdzie poznał podstawy malarstwa artystycznego. Od 23 kwietnia 1918 r. kontynuował studia wyższe w Monachijskiej Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem wybitnych profesorów Angelo Janka, Ludwiga von Hertericha i Martina von Feuersteina. Po ukończeniu studiów w 1924 r. uzupełniał swoje umiejętności artystyczne w Paryżu w „Academie Colorossi” oraz w Rzymie w Muzeum Watykańskim (1925-29). Po powrocie do kraju osiadł na stałe w Poznaniu. Już w czasie studiów wykazywał wielki, nieprzeciętny talent, który uwidocznił się w jego pracach. Był nagradzany na licznych wystawach. Między innymi w Instytucie Propagandy Sztuki i w Salonie Wiosennym w Warszawie, gdzie zdobył pierwszą nagrodę krajową. Odbywał często podróże artystyczne za granicę. Należał do Stowarzyszenia Artystów w Poznaniu, Był członkiem „Związku Artystów-Plastyków, Zrzeszenia Związków Artystycznych i Kulturalnych w Poznaniu, oraz „Union des Artistes Polonais en France” .
W celu uzupełnienia studiów w malarstwie odbył w 1939 roku podróże do Włoch, Holandii, Szwajcarii i Niemiec, gdzie jego prace budziły uznanie i podziw. Okres okupacji niemieckiej spędził w Poznaniu. Po jej zakończeniu został wykładowcą w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych jako profesor malarstwa.
Znawcy oceniają, że sztukę Hieronima Maliny charakteryzują cechy ekspresjonizmu oraz duży temperament i żywy koloryt malarski o silnych kontrastach. Wyrażało się to w mocnych pociągnięciach pędzla i efektach fakturowych. Malował portrety, w tym wiele własnych, kompozycje figuralne i religijne, a także krajobrazy w technice olejnej, pasteli i akwareli.
Zmarł w Poznaniu 22 stycznia 1948 r., nie założywszy własnej rodziny.
***
W Krakowie żyją potomkowie jednej z sióstr Hieronima Maliny. Osiągnęli wysoki poziom wykształcenia i kariery zawodowej. Zajmują się pracą naukową na Uniwersytecie Jagiellońskim i Politechnice Krakowskiej. Ich korzenie rodzinne sięgają Wielkopolski i ziemi nekielskiej.
Jerzy Osypiuk
Źródła:
- „Hieronim Malina – zapomniany poznański malarz” w: http://www.codziennypoznan.pl/artykul/2013-04-12/hieronim-malina-zapomniany-poznanski-malarz w/g dostępu w dniu 29.10.2017.
- Lisiecki Kazimierz: Śp. Hieronim Malina niezrównany pejzażysta. (Wspomnienie pośmiertne). w: Kronika Miasta Poznania. 1948 s.154-156
- Wielkopolski Słownik Biograficzny . 1983.
- http://matrikel.adbk.de/matrikel/mb_1884-1920/jahr_1918/matrikel-05627 wg dostępu w dniu 29.10.2017.
HM Głowa kobiety z kokardą we włosach olej płótno przed 1939
Nr 5627 nazwisko Hieronima Maliny w księdze immatrykulacji Królewskiej Akademii Sztuk pięknych w Monachium 23.04.1918 r.
.jpg)