W 1939 r. Nekla znalazła się w planach działań operacyjnych Wojska Polskiego. W dniach 31 sierpnia- 1 września na stacji kolejowej w Nekli odbywał się rozładunek z transportu kolejowego oddziałów Podolskiej Brygady Kawalerii, które zmierzały do miejsca koncentracji w lasach czerniejewskich. 31 sierpnia w Nekli wyładował się 14 Pułk Ułanów Jazłowieckich pod dowództwem płk. Godlewskiego, 1 września rano część 9 Pułku Ułanów Małopolskich pod dow. ppłk. dypl. Klemensa Rudnickiego oraz część 6 Dywizjonu Artylerii Konnej., ok. południa – dowództwo brygady, kwatera Głowna i szwadron łączności. Późnym wieczorem 2 września 1939 r. w budynku szkoły powszechnej w Nekli odbyła się odprawa dowódców oddziałów Podolskiej Brygady Kawalerii, na której jej dowódca płk. dypl. Leon Strzelecki wydał rozkaz przemarszu do Poznania w celu zluzowania 14 Dywizji Piechoty. Jeszcze tej nocy pułki Podolskiej Brygady Kawalerii ruszyły w kierunku Poznania.
***
W Internecie można znaleźć wiele interesujących wspomnień opisujących mobilizację i pierwsze dni wojny jednostek, które przybyły do Nekli. Tak wspominają żołnierze 14 PUJ wyruszenie na wojnę z macierzystego garnizonu we Lwowie
Ppor. Wiktor Ziemiński: “Trzeba przyznać, że załadowanie – mimo, iż była dwunasta w nocy, a zwłaszcza wprowadzenie koni do wagonów, to rzecz wcale niełatwa – odbyło się szybko i we wzorowym porządku. Do każdego krytego wagonu ładowaliśmy po 8 ułanów i 8 koni, a dowódcy plutonów, ze mną włącznie, biegali jak szaleni od jednego wagonu do drugiego, dopóki nie przekonaliśmy się, że wszystko jest w porządku” .
Pułk ruszył na front ze swym sztandarem, nadanym pułkowi 20 marca 1921 roku przez Marszałka Józefa Piłsudskiego, który wówczas dekorował sztandar Orderem Wojskowym Virtuti Militari przypinając na płacie sztandaru nad napisem “Honor i Ojczyzna” Krzyż Srebrny Orderu. Tak wysokie odznaczenie za walki o Niepodległość w latach 1918–1920 otrzymało tylko pięć pułków kawalerii. Sztandar ufundowany przez wychowanki klasztoru Sióstr Niepokalanek w Jazłowcu pod przewodnictwem Teresy hr. Łubieńskiej, miał zamiast orła wyhaftowany wizerunek Matki Boskiej Niepokalanego Poczęcia. W dniu wyjazdu pułku ze Lwowa w 1939 roku pocztem sztandarowych dowodził wachm. pchor. rez. Jerzy Filip-Torosiewicz, dowódca III plutonu 4. szwadronu, który był tego dnia szwadronem sztandarowym.
Pułk opuścił Lwów czterema transportami i wyruszył trasą Przemyśl–Tarnów–Kraków–Częstochowa–Koluszki–Łowicz–Kutno–Września do stacji kolejowej Nekla, gdzie poszczególne transporty pułku dotarły w nocy z 31 sierpnia na 1 września 1939 roku . Wyładowywanie pułku utrudniał brak odpowiedniej rampy i noc, dotyczyło to zwłaszcza działek przeciwpancernych, taczanek, wozów i samochodów. “Byłem oficerem dyżurnym transportu – wspominał wachm. pchor. Eugeniusz Iwanowski, dowódca II plutonu 3. szwadronu – do Wrześni dotarliśmy wczesnym świtem 1 września.
Jak dziś pamiętam rtm. Łubieńskiego, który na peronie tej małej stacji kolejowej powiedział mi: "Gieniu – mamy wojnę". Za chwilę pociąg ruszył i niedługo potem w Nekli rozpoczął się wyładunek” .
(źródło: http://www.e-sochaczew.pl/media/index.php?pokaz=kontent&idKontent=1451&MediumID=208&sub=1260 )
19 września 1939 r. 14 pułk przeprowadził szarżę pod Wólką Węglową, w wyniku czego część Armii Poznań po bitwie nad Bzurą weszła do Warszawy i znacząco wzmocniła szeregi obrońców stolicy. Szarża znana i sławna wówczas w Europie, została porywająco opisana przez włoskiego korespondenta wojennego Mario Appeliusa. W szarży pułk poniósł poważne straty – ok. 100 zabitych i 100 rannych. (źródło: http://14puj.blogspot.com/p/historia-puku.html)
Staraniem urodzonego w Targowej Górce płk. Mieczysława Chęcińskiego z Klubu Oficerów Rezerwy i ówczesnego burmistrza M i G Nekla Mariana Balickiego w kościele parafialnym pw. św. Andrzeja Ap., przy asyście kompanii honorowej WP, uroczyście odsłonięto tablicę upamiętniającą rozpoczęcie w Nekli szlaku bojowego 14 PUJ w wojnie obronnej 1939 r.
Zainteresowanych historią 14 PUJ odsyłamy pod adres: http://www.odkrywca.pl/pokaz_watek.php?id=374015 gdzie można znaleźć szczegółową historię pułku oraz skład osobowy kadry we wrześniu 1939 r.
.jpg)