Portal Historyczny Gminy Nekla - historia.nekla.eu

CZESŁAW KAZECKI - ZWYCIĘSTWA POWIETRZNE III/3 DYWIZJONU MYŚLIWSKIEGO ARMII „POZNAŃ” WE WRZEŚNIU 1939 ROKU – W ŚWIETLE DOKUMENTÓW LONDYŃSKICH Z LAT 1939 - 1947 – skonfrontowanych około 2000 roku z danymi uzyskiwanymi z Niemiec oraz analiza powyższych materiałów. 

I  – DZIENNIK DZIAŁAŃ DYONU III/3   -   LOT. A. II. 18/1a-3 - KOMISJA LIKWIDACYJNA AKTÓW LOTNICTWA L 65  6-9.IX.1941 -  10 stron maszynopisu formatu A3.

1) – 1.IX. – Zasadzka na lotnisku Ławica – zestrzelenie 1 go He – 111 przez  ppor. pil. Kosteckiego i kpr. pil. Jasińskiego.  Podane drugie zwycięstwo  ( samolotu typu Bf-109 ) –  zostało tam później wykreślone i zatuszowane (czarnym tuszem).  
---------------------------------------------------------
W rzeczywistości dwaj wymienieni piloci – zestrzelili różne 2 He-111 a nie wspólnie jednego.    
                                                                                                                                                                   2) – 2.IX. – Lotnisko podstawowe Dzierznica – sierż. pchor. pil. Maliński – 1 He 111 (nie sprawdzony).
 --------------------------------------------------------
W dniu 2.IX. – z lotniska w Dzierznicy zestrzelono 6-7 He-111. Natomiast sierż. pchor. pil. Maliński w dniu 3.IX. – z zasadzki Nałęcz  ( blisko Gębarzewa ) – zestrzelił 2 He-111.   Pierwszy  uległ zniszczeniu w polu na wschód od Wólki a załoga jego zginęła (tuż za zakrętem drogi i niedługim przydrożnym lasem – z północnej strony warszawskiej drogi) a drugi wylądował przymusowo w polu pomiędzy Iwnem a Strumianami ( na płn. – wsch. od Kostrzyna ).      

3) – 2.IX. - Zasadzka Poznań –  ppor. pil.  Gedymin – Do-17 (chodzi tu o zasadzkę w Kobylem Polu).
4) – 2.IX. – Zasadzka Poznań – kpt. pil. Zaremba – 1 He 111 ( z meldunku wojsk ziemnych ).  Był to zestrzał dokonany z zasadzki „pod Swarzędzem” – ulokowanej na płn. od Zielińca  – na bardzo dużym lotnisku w Kobylnicy (na którym jeszcze nie było pobudowanych 2 linii  kolejowych wiodących do wielkiej stacji towarowo - rozrządowej Poznań – Franowo).  
5) – 2.IX. – Zasadzka Kalisz – ppor. pil. Bibrowicz - Do-17.  

6) – 3.IX. – Zasadzka Kalisz – ppor. pil. Bibrowicz – Do-17 (samolot ten został ostrzelany około godz. 16:00 – nad rejonem kościoła w Kosmowie przez 1 P-11).
7) – 3.IX. – Zasadzka Poznań – Kobyle Pole – ppor. pil. Gedymin – He 111 (jest to zestrzał He-111J z dnia 2.IX.,  natomiast 3.IX. – z Kobylego Pola zestrzelono 4 He-111 a 5 ty – z palącym się silnikiem – miał dolecieć na swe lotnisko w III Rzeszy).
8) – 3.IX. – Zasadzka  Poznań – Kobyle Pole – kpt. pil. Zaremba – Do-17 (d-ca 131.EM -  zestrzelił w dniu 2.IX. - Do-17  - z zasadzki w Kobylnicy,  natomiast 3.IX. – z Kobylego Pola – miał zestrzelić 2 bombowce Ju-86 oraz 1 go a może nawet i 2 He-111).
9) – 3.IX. –  Zasadzka Gniezno (Gębarzewo) – por. pil. Moszyński – He 111 (powyższy pilot nigdy nie był na tej zasadzce – natomiast na swej zasadzce w Cerekwicy koło Żnina – przed wieczorem samodzielnie zestrzelił rozpoznawczego Do-17P – który wylądował w polu pomiędzy wioskami  Mała Klonia  –  Wielka Klonia, w odległości 70 km na północ od Żnina.  Zasadzka pobliża Gębarzewa – w dniu 3.IX- zestrzeliła na pewno 4 He-111 – a wg danych niemieckich – kolejny (5 ty) He-111 - wylądował na spodzie kadłuba na terenie III Rzeszy.

10) – 4.IX. – Lotnisko podstawowe  w Dzierznicy – mjr pil. Mumler (literka u  - pisana z dwoma kropkami) - He 111 – podany przez wojska ziemne ( mój przypis : z Wrześni ).
11) – 4.IX. – Zasadzka Poznań – Kobyle Pole – kpr. pil. Kroczyński – Do-17.
12) – 4.IX. – Zasadzka Gniezno – Gębarzewo – ppor. pil. Łuczyński – Do-17.

13) – 5.IX. – Zasadzka Poznań – sierż.  pchor. pil. Salski – He 111 (była to zasadzka Piotrowo – w stronę Krzesin).
14) – 5.IX.  – Zasadzka  Żnin – sierż.  pchor.  pil. Kabat – Do-17 (pilota tego nigdy nie było na tej zasadzce  -  natomiast w dniu 3. IX. – przed wieczorem  na zasadzce w Kobylem Polu – zestrzelił Ju-86 w strefie Biedruska a także 3.IX. – por. pil. Moszyński na zasadzce w Cerekwicy  niedaleko  Żnina  – zestrzelił rozpoznawczego Do -17P).
15) – 5.IX.  -   Lotnisko podstawowe Dzierznica -  sierż. pchor. pil. Maliński - He 111  (chodzi tutaj o He-111 – który został zestrzelony już po fakcie odlotu tego pilota z Dzierznicy 4.IX . około godz. 10:00 -  na zasadzkę Nałęcz  pod Gnieznem -  a który to bombowiec eksplodował w powietrzu na  płd. – wsch. od jeziora Powidzkiego).   W dniu 4.IX. – z lotniska w Dzierznicy zestrzelono łącznie 6 He- 111.

16) – 6.IX. – Zasadzka Ślesin – sierż. pchor. Pudelewicz – Do-17 (był to bombowiec Do-17 – zestrzelony w południowym rejonie Konina – pod wieczór 4 września – w pierwszym dniu działania zasadzki w Białobrodach – położonej na płd. – wsch. od Kleczewa, służącej głównie do obrony przejść mostowych w Skulsku i w Ślesinie). 

17) – 7.IX. - Lotnisko podstawowe Osiek Mały - ppor. pil. Grzybowski  - He 111 (był to zestrzał z dnia 5.IX. – przed wieczorem  - z pierwszego dnia działalności lotniska Osiek Mały).
18) –  7.IX. – Lotnisko podstawowe Osiek Mały – sierż. pchor. pil. Wapniarek – He 111 (zestrzał z dnia 5.IX.). 
19) -  7.IX. – Zasadzka Ślesin – kpt. pil. Jastrzębski – Do-17 (zestrzał z dnia 5.IX. – z drugiego dnia działalności tejże zasadzki).
20) – 7.IX . – Zasadzka  Ślesin – ppor. pil. Łuczyński – Do-17 (pilot ten nigdy nie był na tej zasadzce, bowiem  5.IX. rano – został  dowódcą nowej zasadzki  w Piotrowie  -  w rejonie Krzesin, na którą odleciał z lotniska działania w alarmie z Ozorzyna koło Babiaka a wieczorem przyleciał z Malczewa na lotnisko w Osieku Małym : swe drugie więc zwycięstwo Do-17 – uzyskał  w rejonie Poznania).
21) – 7.IX. – Zasadzka Ślesin – sierż.  pchor. pil. Olewiński – Do-17 (w dniu 5.IX. – wg badań terenowych tej zasadzki w latach 90 tych – 3 bombowce typu Do-17 – uległy zestrzeleniom w północnej i północno –  wschodniej stronie  Ślesina,  a ponadto mieszkańcy Kleczewa pamiętali o fakcie eksplozji He-111 – ostrzelanego przez  1 P-11c z tej zasadzki – w rejonie Kutno – Łowicz – wg danych  Pana J. B. Cynka – miał on nr fabryczny  1465).    

22) - 8.IX.   – Lotnisko podstawowe Osiek Mały – mjr pil. Mimler – 1 He 111 (rejon Koła). Faktycznie  był do dzień 6 września – jako drugi dzień działalności bojowej  z lotniska w Osieku Małym.
23) – 8.IX. – Osiek Mały – por. pil. Wiśniewski  – Messerschmitt Bf-109  (było to dnia 6.IX.).
24) – 8.IX. – Osiek   Mały  – kpr. pil. Gabriel – He 111 ( był to dzień 6. IX.)

25) – 8.IX. – Osiek Mały – ppor. pil. Łuczyński – Do-17 (polski pilot miał „zginąć jako zestrzelony przez Do-17”).  Faktyczna data – to dzień 6.IX.

26) – 9.IX. – Lotnisko podstawowe Krośniewice  – kpt. pil. Jastrzębski – Messerschmitt Bf- 110.  Faktycznie był to zestrzał z dnia 8.IX. – z zasadzki myśliwskiej „Lipiny”  – położonej niedaleko wioski Maciejewo w płn. rejonie Koła.
27) – 9.IX. - Lotnisko podstawowe  Krośniewice – sierż.   pchor.   pil. Olewiński – Do-17.   Faktycznie był to zestrzał z lotniska podstawowego Ostrowy w dniu 8.IX.
28) – 9.IX. – Lotnisko podstawowe Ostrowy – Bf-110 - sierż. pchor.  pil. Maliński. Faktycznie był to zestrzał  z dnia 6.IX. z lotniska Osiek Mały – przy czym – polski pilot skakał  ze spadochronem z P-11c).

29) – 10.IX. – Lotnisko podstawowe Krośniewice  – kpr. pil. Jasiński – Messerschmitt Bf-110. Faktycznie mógł to być to zestrzał albo z dnia 6.IX. – z lotniska Osiek Mały (gdyż 2 samoloty  B-110 – w porze ranno – przedpołudniowej  - wylądowały przymusowo na spodzie kadłuba w polu wioski Biała Panieńska : pomiędzy Rychwałem  a Stawiszynem - albo z dnia 7.IX. –   z lotniska Ostrowy. Pilot ten odleciał w porze wczesno rannej 9.IX. z lotniska Lubień -  na lotnisko frontowego zaplecza  - do Kierza.
30) – 10.IX.   – Lotnisko podstawowe Krośniewice  – kpr. pil. Matuszak – He-111. Faktycznie pilot ten zestrzelił He-111 nieco wcześniej : nawet już w dniu 6. IX. ? (w grę może też jednak wchodzić dzień 7.IX. -  z lotniska  Osiek Mały  lub Ostrowy względnie 7. IX.  albo 8.IX.  – z  lotniska  Ostrowy.  9.IX. – rano – odleciał on do Kierza  - z lotniska w Lubieniu.
31) – 10. IX. – Lotnisko podstawowe Krośniewice -  ppor. pil. Gedymin – He-111 (polski pilot jako ranny  - z zasadzki Ostrowy – został odwieziony przypadkowym samochodem osobowym do szpitala w Warszawie.  Faktycznie był to zestrzał z pory późniejszego już popołudnia dnia 6.IX. – podczas przelotu klucza patrolowego 3 P-11 na zasadzkę w miejscowości Ostrowy. Start – z Osieka Małego. Ostrzelany tuż za Koninem He-111 – spadł na ziemię  - dopiero przed rejonem Koła - w miejscowości Podgór (na płn. – wsch. od Koła).

32) – 11.IX. – Lotnisko podstawowe Lubień – ppor. pil. Grzybowski – He-111. Zapewne był to zestrzał bombowca w dniu 11.IX. – z lotniska podstawowego Ostrowy.  W dniu 9.IX. – będąc na zasadzce w Osieku Małym – zestrzelił tam samolot Bf-109 a 10.IX. – gdy poleciał z  innym pilotem na tamtejszą zasadzkę – zestrzelił  tam wówczas samolot typu Bf-110.
33) – 11.IX. – Lotnisko podstawowe Lubień – ppor. pil. Anders – He-111. Faktycznie był to zestrzał stamtąd w dniu 9.IX. Pilot ten – jako zestrzelony przez Bf-109 – skakał  późnym popołudniem ze spadochronem z małej wysokości nad lotniskiem zapasowym w Katarzynie koło Przedecza – doznając kontuzji stóp. Nie zdołał dotrzeć do rejonu Krośniewic przed odjazdem II rzutu kołowego do Kierza i do końca pobytu w 132.EM – już więcej  nie latał, będąc kontuzjowanym. 
34) – 11.IX. - Lotnisko podstawowe Lubień – kpt. pil. Jastrzębski – 1 Messerschmitt . Polski pilot skakał ze spadochronem z płonącej P-11c. Faktycznie był to Bf-109 – który z pióropuszem dymu –  9. IX. - lądował przymusowo pomiędzy wioskami Kaczawka – Czaple – po wschodniej stronie Lubienia – gdzie niemiecki pilot niebawem dostał się do polskiej niewoli – schwytany przez żołnierzy z artylerii polowej. 
35) – 11.IX. - Lotnisko podstawowe Krośniewice  – ppor. pil. Pudelewicz – Messerschmitt Bf-109. Samolot ten ulegl zestrzeleniu w lesie – na północ od Lubienia. Polski pilot – po walce w obronie lotniska w Lubieniu – 9. IX. wylądował jako ranny w  rękę na lotnisku Ostrowy i został odwieziony do pobliskiego szpitala polowego koło  Lubienia.
36) – 11.IX. - Lotnisko podstawowe Krośniewice  -  ppor. pil. Wapniarek – Messerschmitt Bf-109. Samolot ten spadł na ziemię 9.IX. – wraz z pilotem  - w polu wioski Lipiny – po zachodniej  stronie drogi z Krośniewic do Lubienia a na południe od majątku Kamienna  (gdzie dowódca dywizjonu korzystał z telefonu po odbyciu lotu rozpoznawczego z lotniska Ostrowy). 

37-38) – 12.IX. - Lotnisko podstawowe Mnich (Kutno) – mjr pil. Mimler  i kpr. pil. Mazur – 2 He-111 (każdy po jednym He-111) -  w locie dolotowym na interwencję naziemną – pomiędzy miastem Warta a Poddębicami. 

39) – 13.IX.- Lotnisko podstawowe Mnich – mjr pil. Mimler – rozpoznawczy „He – 126”.
40) – 13.IX. – Lotnisko podstawowe Mnich – ppor. pil. Nowak – Do-17.

41) – 14.IX.- Lotnisko podstawowe Mnich – kpr. pil. Mazur – obserwacyjny „He -126”.

42) – 16. IX. – Lotnisko podstawowe Luszyn ( Żychlin) – ppor. pil. Wapniarek – Do-17. 

Różnice w niektórych datach zwycięstw powietrznych - podawanych w „Dzienniku…” -  po poprawkach ręcznych i podane wg Biura Historycznego Lotnictwa w Wielkiej  Brytanii (w grubej monografii Pana J. B. Cynka z 2000 roku) : 

 11.IX. - ppor. pil. Grzybowski – Bf-110 – wg BHL –  11.IX.
 11.IX. – ppor. pil. Anders – He-111 – wg BHL –  11.IX.
 11.IX. – kpt. pil. Jastrzębski – Messerschmitt – wg BHL – Bf-110  – 11 .IX.
11.IX. – ppor. pil. Pudelewicz – Bf-109 – wg BHL – 12.IX.
11.IX. – ppor. pil. Wapniarek  - Bf-109 –  wg BHL – 12.IX.      

12.IX. -  mjr pil. Mimler – He-111 – wg BHL – 13.IX.
12.IX. –  kpr. pil. Mazur – He-111 – wg BHL – 13.IX.

13.IX. -   mjr pil. Mimler – Hs-126 – wg BHL – 14.IX.
13.IX. – ppor. pil. Nowak – Do-17 – wg BHL – 14.IX.

14.IX. –  kpr. pil. Mazur – Hs-126 – wg BHL – 15.IX.

15.IX. – ppor. pil. Wapniarek – Do-17 – wg BHL – 16.IX.      

W owym „Dzienniku… z 1939 roku”  - nie została podana jakakolwiek liczba uzyskanych zwycięstw powietrznych – ani liczba 42 ani też żadna  „wyższa”.  Jednakże w wyniku paru nieco błędnie oraz jakby „dwuznacznie” podanych informacji  -  owa liczba jest faktycznie nieco wyższa od 42  - o kilka innych, dalszych samolotów.

Samoloty – które uznawał Pan Jerzy B. Cynk z Londynu : lp.  3, 7, 12,  31, 34 (Pan Cynk błędnie jednak podał faktyczne miejsce pobojowiska : ów Bf-109 – faktycznie wylądował w polu po wschodniej stronie Lubienia  – pomiędzy wioskami Kaczawka – Czaple), 36 (tutaj istnieje możliwość podania błędnego punktu pobojowiska, bowiem jeden z samolotów Bf-109 spadł w otoczce ognia i dymu w polu wioski Lipiny – z płd. strony majątku Kamienna a jego pilot miał zginąć  a drugi samolot miał spaść na las – na północ od Lubienia),    39 (Pan Cynk podaje go przy dacie 12.IX.), 40,

Samoloty które uznaje i potwierdza strona niemiecka : 3, 7, 39 (lecz nie  Hs-126 ale He-45 lub He-46).

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

II – LOT. A.II.18/1a-5  – Por . pil. Grzybowski Leszek,   por. pil. Bibrowicz Henryk – SPRAWOZDANIE (CZĘŚCIOWE ) III3 DYONU MYŚL. (ARMIA „POZNAŃ”) W CZASIE KAMPANII WRZEŚNIOWEJ  Z 1939 R. - Rękopis  - 10 stron  formatu A3 - opracowany w Blackpool w Wielkiej Brytanii.

1-2)  - 1.IX. – Zasadzka Ławica – 1 Bf-109 zestrzelony  na pewno, 1 Bf-109 – zestrzelony prawdopodobnie. Kpr. Jasiński zraniony w palec.  

3) – 1.IX.  (powinno być 2.IX.) – Zasadzka  Kobyle Pole – ppor. pil. Gedymin – He-111 –  ostrzelany  w obszarze Poznań Wschód - Biedrusko (nad poligonem Biedrusko).
4) – 1.IX. (powinno być 2.IX. ) – Zasadzka Kobyle Pole – ppor. pil. Gedymin – Ju-86 – z którego niemiecka załoga skakała – częściowo bez spadochronów.  Faktycznie był to samolot rozpoznawczy Do-17F – zastrzelony jako pierwszy samolot przez ppor. pil. Gedymina.
5) – 2.IX. – Zasadzka Janków („Kalisz”) – kpt. pil. Jastrzębski – bombowiec Ju-86 (których 12 samolotów wracało z bombardowania).  Faktycznie był to Do-17.
6) – 2.IX. – Zasadzka Janków – sierż.  pchor. pil. Pudelewicz – Ju-86. Faktycznie był to drugi zestrzelony z tej grupy Do-17. Pan J. B. Cynk – obydwa samoloty bombowe –  „przemianował” na „He-111” – gdyż na dzień 2.IX. – w wyniku „żonglerki” ilościowej i wg typów niemieckich samolotów - „zabrakło” mu bowiem już Do-17.                                         7) – 2.IX. – Zasadzka  Janków – ppor. pil. Bibrowicz – bombowiec Ju-86 (które przed wieczorem bombardowały Koło – ostrzelany nad samą zasadzką  - zaraz poszedł w dół (lecąc dalej na płd. –  zach. przy zmniejszonej prędkości ). Samolot ten nie został „wykończony” – z powodu zacięcia się karabinów maszynowych  gdyż uległy one przegrzaniu. Polski pilot – nie obserwował do końca  lotu swej ostrzelanej ofiary – lecz lądował o zmroku na  zasadzce. Faktycznie był to Do-17. Kilku autorów publikacji (W. Król, A. Kurowski, J. Pawlak, R. Szubański ) – określało  ten zestrzał jako pewny).

8) – 3.IX. – Zasadzka Kobyle Pole – „(…)  Przed wieczorem – kpt. pil. Zaremba, ppor. pil. Grzybowski, kpr. Mazur gonią zgrupowanie bomb.  – powracające z bombardowania. Bardzo trudny pościg, gdyż He-111 lecą bez obciążenia. Wyprawa została ostrzelana nad m. Obrzycko (około 50 km od Poznania, nad Wartą). Prawoskrzydłowy samolot ostatniego klucza npl. zniża lot, dymiąc. Samoloty zasadzki wracają na rozkaz d-cy esk.  kpt. Zaremby (...)”.    Kilku autorów (W. Król, A, Kurowski, J. Pawlak ) – podawali – że był to zestrzał pewny (płk.  nawig.  w  st.  spocz . A. Kurowski – podawał, że koło Obrzycka lądowały w dniu 3.IX. na spodzie kadłuba - 2 He-111).   Dla ostrzelanej niemieckiej załogi – lepszym wyjściem było bowiem przymusowe lądowanie terenowe tuż przed wielką ścianą lasu Puszczy Noteckiej niż dalszy lot nad bardzo dużymi obszarami leśnymi  – a zwłaszcza już wieczorem i w nocy (wielkie przecież niebezpieczeństwo  dla nich istniało również i za dnia).    
9- 10) – 3.IX. – Zasadzka Kobyle Pole  - „(…) W czasie powrotu, spotkanie z drugą falą bombowców npla powracających z bombardowania. Kpr. Mazur ląduje na lotnisku z powodu wykończenia się amunicji. Kpt. Zaremba i ppor. Grzybowski wchodzą w walkę z 9 – oma He-111. Samoloty niemieckie starają się uciec.                                                                   Ostatnie 2 samoloty npla są atakowane przez dwóch myśliwców kilkakrotnie. W wyniku walki 1 samolot zestrzelony, 1 prawdopodobnie zestrzelony w okolicy m. Wolsztyn (płd zach. od Poznania).  Kpt. Zaremba ciężko ranny w nogę. Wieczorem odwieziony do szpitala w Poznaniu (…)”.     

 11-12) – 6.IX. – Lotnisko podstawowe Osiek Mały  - ppor. pil. Bibrowicz i kpr. pil. Kuik – 2 zestrzelone bombowce Ju-86 w porze ranno – przedpołudniowej.
13) – 6.IX. – Lotnisko podstawowe Osiek Mały – ppor. pil. Łuczyński – Bf-109 – po czym po  niedługim czasie miał bardzo wielką kraksę na swym P-11 a sierż.  pchor. pil. J. Maliński – został zestrzelony przez jeden z niemiecki samolotów.  
14- 17) – 6.IX. – Lotnisko podstawowe Osiek Mały  - 4 zestrzelone bombowce w porze południowo – popołudniowej, w tym 1 Ju-86 przez ppor. pil. Gedymina.

18-19) – 9.IX. – Lotnisko podstawowe Ostrowy – ppor. pil. Gedymin i sierż.  pchor. pil. Nowak – 1 Ju-86,  mjr pil. Mimler i ppor. pil. Grzybowski  - 1 Ju-86. Ppor. pil. Gedymin – jako ciężko ranny w nogę – został odwieziony z lotniska Ostrowy do Warszawy.   Były to faktyczne zestrzelenia samolotów typu He-111 z dnia 6.IX.  Sierż.  pchor. pil. M. Nowak -  swego He-111 posłał w płomieniach na ziemię  ( którego załoga zginęła ) – z płd. strony pojedynczego toru kolejowego z Konina do Kutna (kilka km na wschód od Konina) a He-111 – ostrzelany przez ppor. pil. Gedymina – spadł w polu wioski Podgór – na płn. –  zach. od Koła. Natomiast trzeci He-111 ostrzelany m.in. przez d-cę dyonu – spadł w rejonie  na płn. od miasta Turek.  

20) – 11.IX. – Zasadzka  Osiek Mały – ppor. pil. Grzybowski – Bf-110 – który miał  spaść na ziemię w odległości 3 km na wschód od lotniska zasadzki .   Faktycznie była to data 10.IX.  – a wymieniony samolot – wg dokładnych badań terenowych na początku lat 90 tych – faktycznie spadł nieco na płn. –  zach. od zasadzki, w odległości 3 km.  
21) – 11.IX. – Lotnisko podstawowe Ostrowy – ppor. pil. Wapniarek – Bf-109 – który został zapalony. Chodzi tutaj o datę 9 .IX. Inne publikacje podają – że start do lotu bojowego celem obrony lotniska w Lubieniu – miał nastąpić z lotniska Lubień.  

22) – 12.IX. - Lotnisko podstawowe Mnich – mjr pil.  Mimler – Hs-126 – który leciał w stronę na Kutno (przed wylotem na naziemną interwencję).
23)   – 12.IX. – Lotnisko podstawowe  Mnich – mjr pil. Mimler -  Hs-126 – lecący na rozpoznanie  - zestrzelony przy powrocie eskadry 9 P-11 z interwencji naziemnej.

24)  -  15.IX. – Lotnisko Luszyn – ppor. pil. Wapniarek – Hs-126 – przed  południem – podczas nieco mglistej pogody.     
 
Owe sprawozdanie nie podaje więcej już danych  o zestrzelonych samolotach. Na ostatniej stronie jest jedynie podana taka informacja ; „Według danych oficjalnych w „Bellonie’ z września 1941 r. ilość zestrzelonych samolotów przez III/3 Dyon Myśl.= 36”.   

Samoloty – które uznawał jako pewne Pan J. B. Cynk z Londynu : lp .  1, 3, 4, 5, 6, 9,  21, 22, 24.

Samoloty – które uznaje strona niemiecka : l.p. 3, 4, 10 (He-111 – z palącym się silnikiem znad rejonu Wolsztyna – zdołał dolecieć na swe lotnisko startu ).

Po ukazaniu się w Wielkiej Brytanii sprawozdania poruczników : Bibrowicza i Grzybowskiego  - były dowódca III/3 DM lotnictwa Armii „Poznań” – otrzymał polecenie od jednej polskiej komisji badającej polskie zwycięstwa myśliwskie z 1939 roku – aby nieco zmniejszyć ilość zwycięstw III/3 DM – z liczby  42 na nieco mniejszą, gdyż ze względu na dużą ilość zwycięstw powietrznych Brygady Pościgowej (52 pewne zwycięstwa i długi szereg dalszych - prawdopodobnych i uszkodzeń) a także III/4 DM – gdzie zachowała się spora ilość oryginalnej dokumentacji  z 1939 roku  - przydzielona ogólna  pula zwycięstw  - 150 -  dla polskiego lotnictwa myśliwskiego oraz 16 zwycięstw obronnych dla załóg samolotów bombowych typu „Łoś” i „Karaś” (a miało ich być ponad 20) – pęka im po prostu w szwach a polska artyleria przeciwlotnicza upiera się na 500 (i to raczej jako zupełne minimum )  zestrzelonych samolotów niemieckich (choć sama spowodowała zestrzelenie 70 - 80 a może i więcej polskich samolotów ) – gdy owa „pula” dla artylerii i innej naziemnej polskiej OPL  oraz na wszelkie inne przypadki utraty samolotów  Luftwaffe – skurczyła się do okrągłej liczby 100. Okazją do zmniejszenia ilości zwycięstw III/3 DM – było owe sprawozdanie 2 pilotów – wyłuskanych w 1942 roku z armii gen. Andersa. Niemiecki wywiad – w 1940 roku podrzucił bowiem do Londynu niby „ściśle tajny” wykaz strat ilościowy swej Luftwaffe (zapewne celowo spreparowany)  opiewający na 220 samolotów całkowicie zniszczonych  i 46 ciężko  uszkodzonych – co razem dawało liczbę 266 samolotów (co jak się teraz okazuje – jest najmniejszym ilościowym wykazem strat Luftwaffe  – ze wszystkich ich wykazów liczbowo – ilościowych). Podano w nim ilości utraconych samolotów  - wg ich typów – jednakże np. przy samolotach transportowych Ju-52/3m –  zaznaczono  – że żaden z nich nie uległ utracie od ognia powietrznego polskich PZL P-11, lecz w wyniku zestrzeleń naziemnych albo powodu wypadków lotniczych. Tymczasem o zestrzeliwaniu takowych samolotów – składali meldunki poznańscy piloci myśliwscy oraz z Brygady Pościgowej – podczas ich słynnej akcji wymiatania po południu 6 września w rejonie pomiędzy  Łowiczem - Kutnem – Kłodawą a Kołem – którzy twierdzili – że  ich łupem padło na pewno 5 owych bardzo dużych trój silnikowych samolotów. Niemcy – mieli tutaj swój interes w Wielkiej Brytanii  - zeby podać tamtejszym Królewskim Siłom Powietrznym - źe polscy piloci myśliwscy – mieli słabiuteńkie i bardzo mizerne osiągnięcia w walce z Luftwaffe – co niejako niemieckiemu wywiadowi się w dużej mierze udało (szło bowiem o to -  żeby nasi myśliwcy nie byli przyjmowani ani do brytyjskich, ani do ewentualnych polskich dywizjonów myśliwskich). Grzechem pierworodnym polskich kilku komisji historycznych było to – że bezwzględnie zawierzyli owym bardzo zaniżonym stratom  Luftwaffe w 1939 roku i niejako owe komisje okradły po prostu z większej ilości zwycięstw powietrznych polskich wrześniowych myśliwców. Na przełomie XX i XXI – perfidnie uczynili to niemieccy historycy – zmniejszając ilość zestrzeleń ( i w niezwykle wielkim stopniu okradając dalej ze zwycięstw  z 1939 roku ) – do liczby 40 tu  plus 1 no (jako 41 sze) dla załóg „Karasi” i „Łosi” i podając na otarcie łez  :  kilka  - kilkanaście -  nowych przypadków uszkodzeń samolotów Luftwaffe   - dotąd nie znanych w Polsce. Do owego okradzenia polskich myśliwców z ich sukcesów bojowych w 1939 roku – przyłożył też rękę szanowany dotąd lotniczy historyk londyński  - Pan J. B. Cynk  - zmniejszając ilość zwycięstw odniesionych w walce z Luftwaffe do liczb 96-97, a dla III/3 DM – do liczby 22.   

Powyższy dokument (podobnie jak i wcześniejszy  - a także i te pozostałe) bardzo daleki jest od minimalnej choćby doskonałości, posiada olbrzymie luki informacyjne –  tak odnośnie  zwycięstw powietrznych, ilości i nazw zasadzek myśliwskich a zwłaszcza  strat własnych, dziennych losów pilotów na lotniskach głównych i na zasadzkach. Ponadto mnóstwo w nim przeróżnych błędów, w tym m.in. głównie dat i wiele przeróżnych spłyceń czy zniekształceń.   Posiada niezliczoną ilość różnych luk, braków, niedomówień, pobieżnych danych - podanych w wielkim skrócie.   Jest tam też zupełny brak wielu różnych ważnych informacji, ma wiele spłyceń, przeinaczeń i różnych innych mankamentów i niedoborów potrzebnych danych.  Podobnie jest także z wszystkimi pozostałymi „dokumentami londyńskimi” – z jeszcze większą liczbą niekiedy  braków i błędów informacyjnych – w tym głównie dat.  Wszystkie one razem – oddają tylko około jedną trzecią wszystkich zdarzeń w dywizjonie w dniach  1 - 17 września 1939 roku. Pominięto w  nich  kilka nazwisk pilotów – którzy otrzymali przydział do dywizjonu w ostatnich dniach sierpnia 1939 roku – a głównie – nowo wyszkolonych pilotów myśliwskich w Pułkowej Szkole Pilotażu w Śnieciskach, rozwiązanej po  ogłoszeniu pierwszej sierpniowej mobilizacji w 3.Pułku Lotniczym (zwanym teraz 3.Bazą Lotniczą).  Także wszystkie owe „dokumenty  razem” – podają jedynie połowę odniesionych zwycięstw powietrznych – które po zsumowaniu ich w owych dokumentach – podają ich liczbę minimalnie przekraczającą  -  setkę. Dywizjon poznański – codziennie działał  z szeregu czy choćby z kilku zasadzkach – nawet w ostatnim  dniu - 16.IX. -  miał jeszcze jedną zasadzkę.  Zwycięstwa powietrzne z nich – zostały podane tylko z paru z nich – i to jeszcze w bardzo okrojonej formie (a więc z takich lotnisk jak ; Ławica, Kobyle Pole, „Kalisz”, „Gębarzewo”,  „Żnin”,  „Ślesin”. Brakuje natomiast podanych zwycięstw z takich zasadzek – które na pewno miały również zwycięstwa  - jak :  Biedrusko, Kobylnica, Mączniki koło Środy,  „Śnieciska”, Gębarzewko,  Iwno – Libartowo, Puszczykowo Zaborze w rejonie Kostrzyna, Gułtowy, Tulce, Malczewo niedaleko Witkowa, Piotrowo koło Krzesin, Turek (Żdżary), Turek koło Warenki, Kościelec koło Koła, Przyborowo koło Czerniejewa z 8 ma P-11 (najsilniejsza z wszystkich wystawionych zasadzek), Mchówek, Chotel, „Lipiny” koło Maciejewa,  Krośniewice (przy parku), Siemianów (w płn. stronie Kutna),  las Sójek koło Woli Raciborowskiej, Kutno – Sklęczki, Orłów (Garbów)  a może i jeszcze inne – co do których z różnych powodów nie udało się uzyskać informacji o ich ewentualnych zwycięstwach.  A już zupełną i nadzwyczaj wielką aferą natury historycznej dotyczącej tak lotnictwa z 1939 roku (jak i również w II Wojnie Światowej) -  jest zupełne pominięcie milczeniem 50 ciu paru odniesionych  zwycięstw z pierwszego lotniska podstawowego jakie było przez 4 dni wojny w Dzierznicy (w ówczesnej gminie Nekla, pow. Środa : obecnie w gminie Dominowo, pow. Środa Wielkopolska).  Stało się to jednak skutkiem bardzo długiego łańcucha ogniw  -  nieprzyjaznych, nieprzychylnych i niesprzyjających przeróżnych okoliczności – które  można  by tutaj dość długo wymieniać - odnoszących się tak do spraw związanych z 1939 rokiem, z drugą wojną, nieprzyjaznymi warunkami zbierania takowych danych w nowych warunkach ustrojowych w powojennej Polsce, wieloletnich  zaniedbań w różnego typu i rodzaju zbieraniu  danych, a głównie – wieloletniego braku dostępu do archiwów historycznych w Londynie oraz w Niemczech, itp.       

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------            
 
III  – DZIENNIK DZIAŁANIA DYONU III/3 – LOT.A.II. /1a - 4   z 16. 6.1944 r. – 17 stron maszynopisu formatu A3.

1) – 1.IX. – Zasadzka  w Ławicy – ppor. pil. Kostecki – Bf-109 – pewny.
2) – 1.IX. – Zasadzka w Ławicy – sierż.   pchor.  pil. Pudelewicz wraz z kpr. pil. Jasińskim – Bf-109 – zestrzelony prawdopodobnie.

3) – 2.IX. – Zasadzka Poznań – ppor. pil. Gedymin – Ju-86 (wg poprawki ręcznej : Do-17).
4) – 2.IX. – Zasadzka Poznań – ppor. pil. Gedymin – He-111. 
5-6-7) – 2.IX. – Zasadzka Kalisz : kpt. pil. Jastrzębski, ppor. pil. Bibrowicz, sierż.  pchor. pil. Pudelewicz – każdy po jednym Ju-86 (wg poprawki ręcznej : Do-17).    

 8) – 3.IX. – Zasadzka Poznań – Kobyle Pole – kpt. pil. Zaremba, ppor. pil. Grzybowski, kpr. Mazur – jeden He-111 (prawdopodobnie).
 9-10) – 3.IX. – Zasadzka Poznań – Kobyle  Pole -  kpt. pil. Zaremba i ppor. pil. Grzybowski – 1 He-111 na pewno i 1 He-111 prawdopodobnie.
 11) – Zasadzka Gniezno –  Gębarzewo (skład : por. pil. Moszyński, ppor. pil. Łuczyński, ppor. rez. pil. Rowiński ,  ppor. rez. pil. Czachowski) – 1 He-111 – potwierdzony przez wojska ziemne. Na tej zasadzce na pewno nie było por. Moszyńskiego (był bowiem w Cerekwicy koło Żnina). Na zasadzce Gniezno – Gębarzewko  – Kokoszki  Stare – dwaj piloci rezerwy (Rowiński i Czachowski) – zestrzelili 1 He-111 w porze południowej – który wylądował na płd. -  zach. od stacji kolejowej w Fałkowie (linia kolejowa Gniezno – Poznań) – który został potwierdzony przez wojska ziemne – a które to zabrały załogę do polskiej niewoli.  Drugim przypadkiem zestrzelenia – był He-111 – „ppor. pil. Łuczyńskiego” -  który to samolot ostrzelany w locie bojowym z popołudniowej zasadzki z Nałęcza pod Gnieznem – przymusowo wylądował z palącym się silnikiem z płd. strony miejscowości Pustachowa pod Gnieznem – a 2 młodych lotników w pieszej eskorcie wojskowej - dostarczono na przesłuchanie do sztabu  lotnictwa Armii „Poznań”  - do budynku Szkoły Podstawowej (nr 6) – w Gnieźnie  - przy ulicy Żwirki i Wigury.    

 12) – 4.IX. - Zasadzka Żnin – por. pil. Moszyński oraz sierż. pchor. pil.  Nowak – 1 He-111.  Prawdziwa  data  - to dzień 3.IX. Ponadto – wg wypowiedzi byłego pilota 131. EM – Pana M. Nowaka z Warszawy (ustnych i podanych w  „Skrzydlatej  Polsce”) – por. pil. Moszyński nie zdołał swoim P-11 – wypracować odległości skutecznego ognia do He-111 i tym samym nie oddając ani jednej serii ogniowej – nie może być on uznawany za współ zwycięzcę. 
13) – 4.IX. – Zasadzka Gniezno – ppor. pil.  Łuczyński – Do-17.   

14) – 6.IX. – Lotnisko podstawowe  Osiek Mały – Ju-86 - ppor. pil. Bibrowicz.
15) – 6.IX. – Osiek Mały  – Ju-86 – kpr. pil. Kuik.
 
16) – 7.IX. – Osiek Mały – Ju-86 – ppor. pil. Gedymin. Zestrzał z 6.IX.  – He-111. Jeśli chodzi o „Ju-86” – mógł to być zestrzał wspólny z innym pilotem 131.EM – ewentualnie samolotu  Do-17 -  z innym pilotem dyonu.    
17) – 7.IX. – Osiek Mały  – Osiek Mały – Bf-109 – por. pil. Wiśniewski . Był to zestrzał z 6.IX.
18) – 7.IX. – Osiek Mały  - Do-17 – ppor. pil. Łuczyński. Było to 6.IX.
19) – 7.IX. – Osiek Mały – Bf-110  - sierż.  pchor. pil. Maliński. Było to dnia 6.IX.

20) – 8. IX. – Lotnisko podstawowe Krośniewice  – Bf-110 – kpt. pil. Jastrzębski . Faktycznie był to zestrzał z zasadzki Lipiny (przedwojenne  lotnisko polowe do lądowań trasowych samolotów PLL „Lot’ na trasie  Warszawa – Poznań  - położone na płn. od Koła ; nieco na płn. – zach. od Dębów Szlacheckich). D-ca 132. EM  – jako zestrzelony – przez Bf-110 – skakał ze spadochronem – lądując w  pobliżu miejscowości Gryglaki pod Ozorzynem. 
21) – 8.IX. – Lotnisko podstawowe Krośniewice  – Do-17 – ppor. pil. Olewiński. Był to zestrzał z lotniska podstawowego Ostrowy.  
22) – 8.IX. – Podstawowe – Krośniewice  - Ju-86 – mjr.  pil. Mimler oraz ppor. pil. Grzybowski.  Faktycznie był to He-111 – zestrzelony 6. IX. –  z lotniska podstawowego Osiek  Mały , lecz zarazem nie można tutaj wykluczać wspólnego zestrzelenia Do-17 w dniu 8.IX. (Ju-86 przy dacie 8.IX. – wydaje się być mało prawdopodobny).
23) – 8.IX.  – Podstawowe  – Krośniewice  – Ju-86  - ppor. pil. Gedymin i ppor. pil. Nowak. Faktycznie był to dzień 6. IX. –  późniejszym już popołudniem – gdy podczas przelotu patrolowego z Osieka Małego – na nową zasadzkę na lotnisku Ostrowy -  zestrzelono 2 He-111 (każdy tutaj pilot – zestrzelił po 1 He-111). 

24) – 10.IX. – Lotnisko podstawowe – Lubień – Bf-109  – kpt. pil. Jastrzębski (po raz drugi znów skakał  ze spadochronem z zestrzelonej i palącej się P-11). Faktyczna data – to 9.IX.

25) – 11.IX. – Lotnisko podstawowe Krośniewice – Bf-109 – ppor. pil. Wapniarek. Faktyczna  data : 9.IX.  Wg – jednej z informacji (2 ch pilotów z armii gen. Andersa) – pilot ten miał startować do lotu bojowego – z lotniska podstawowego P-11 - Ostrowy.
26) – 11.IX. – Podstawowe – Krośniewice  – Bf-109 – ppor. pil.  Pudelewicz. Faktyczna data – to 9. IX. Start do walki – nastąpił z lotniska głównego Armii „Poznań” – w Lubieniu – a lądowanie na lotnisku Ostrowy.
27) – 11.IX. – Bf-110 – ppor. pil. Grzybowski. Faktycznie ów zestrzał miał miejsce na zasadzce Osiek Mały w dniu 10.IX.

28) –  12.IX. – Lotnisko podstawowe Mnich – He-111 – mjr  pil.  Mimler . – Zestrzał w locie dolotowym na interwencję naziemną.
29) – 12.IX. - Mnich – He-111 –  mjr pll. Mimler wraz z kpr. pil. Mazurem -  w  locie dolotowym na interwencję. 

30)  - 13.IX.  – Podstawowe – Mnich -  He-126 (Hs-126) – mjr pil. Mimler (wg danych niemieckich i wg badań terenowych – był to niemiecki dwupłat He-45 lub He-46 a nie Hs-126).
31) – 13.IX. – Mnich – Do-17 – ppor. pil. Nowak.

32) – 14. IX.  – Mnich – He-126 (Hs-126) – kpr. pil. Mazur.  

33) – 15.IX. – Lotnisko podstawowe Luszyn – Do-17 – ppor. pil. Wapniarek.

34) – 16.IX. – Luszyn – He-126 (Hs-126) – ppor. pil. Wapniarek.

W powyższym „dokumencie” (nic nie lepszym – a nawet gorszym w wielu rzeczach od  pierwszej jego wersji) – uznawanym w Wielkiej Brytanii za najważniejszy  - odnośnie III/3 DM – zostało podanych 31 pewnych zwycięstw plus 3 prawdopodobne – które później polscy historycy zaczęli uznawać za pewne. Ze względu na popełnione pewne błędy – można się tutaj dopatrzeć paru zestrzeleń więcej – przy takich dniach jak 3,  6  i 8.IX.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zestawienie zwycięstw powietrznych – na podstawie 3 najważniejszych londyńskich źródeł (I, II, III)  - i innych jeszcze dodatkowych i uzupełniających danych :

1.IX.
1)- Zasadzka w Ławicy – He-111 – ppor. pil. Kostecki  - He-111 (samolot ten uległ zniszczeniu w miejscowości Wiry – na zach. od Żabikowa i Lubonia).
2) – Zasadzka w Ławicy – Bf-109 – kpr. pil. Jasiński – czasami podawany jako pewny a innym razem jako prawdopodobny. Samolot ten spadł na ziemię ulegając zniszczeniu w południowej stronie Radojewa, w strefie  zwanej „Biedruskiem”.
3) – Zasadzka w Ławicy – Bf-109 – ppor. pil. Kostecki – samolot ten uległ zniszczeniu spadając na las - po wschodniej,  środkowej części jeziora Kierskiego. 
4) – Zasadzka w Ławicy – He-111 – kpr. pil. Jasiński – samolot ten wylądował  na spodzie kadłuba  - na płd. – zach.  od Szamotuł, w polu miejscowości Gałowo Majątek .

2.IX.
1) – Zasadzka w Kobylem Polu –  Do-17F –  ppor. pil. Gedymin.
2) – Zasadzka w Kobylem Polu – He-111J  – ppor. pil. Gedymin.
3) – Zasadzka pod Swarzędzem  (na płn. od Zielińca – w płd. stronie lotniska w Kobylnicy – Do-17 (rozpoznawczy) – kpt. pil. Zaremba.
4) – Zasadzka pod Swarzędzem – He-111 – kpt. Zaremba.
5) – Podstawowe w Dzierznicy – He-111 (podany niewłaściwie przy nazwisku pilota Malińskiego). Faktycznie z Dzierznicy zestrzelono 6-7 He-111 w dniu 2.IX.
6) -  Zasadzka Janków (Kalisz) – bombowiec Do-17 – kpt. pil. Jastrzębski.
7) – Zasadzka Janków – bomb. Do-17 – sierż.  pchor.   pil. Pudelewicz.
8) – Zasadzka Janków – bomb. Do-17 – ppor. pil. Bibrowicz – podawany jako prawdopodobny lub też jako i pewny.  

3.IX.
1) – Zasadzka Kobyle Pole – He-111 – jako prawdopodobny – kpt. pil. Zaremba, ppor. pil. Grzybowski, kpr. Mazur (w wielu publikacjach – podawany jako pewny  - w rejonie Obrzycka nad Wartą).
2) – Kobyle Pole – He-111 – kpt. Zaremba (okolica Wolsztyna). 
3) – Kobyle Pole – He-111 prawdopodobny – ppor. pil. Grzybowski -  w wielu publikacjach był podawany jako pewny (w okolicy Wolsztyna) – a wg danych z  Niemiec – miał dolecieć na jednym silniku na swe lotnisko startu.    
4) – Kobyle Pole – Ju-86 (błędnie podany jako Do-17)  - sierż.  pchor. pil. Kabat.
5) – Kobyle Pole – He-111 – podany przy 3.IX. dla ppor. pil. Gedymina (3.IX. z tej  zasadzki zestrzelono w południe oraz po południu  - 2 dalsze He-111 (w pobliżu Bolechowa – w południe – przez sierż. pchor. pil. Kabata i kpr. pil. Mazura  - a po południu 1 He-111 – pomiędzy  Osiedlem Warszawskim a Główną w Poznaniu (dzielnicą, ulicą i rzeczką o tej samej nazwie).  
6) – Kobyle Pole – Ju-86 (podany jako Do-17) -  kpt. pil. Zaremba – który to samolot został zestrzelony w płn. stronie strefy zwanej Biedruskiem. Wg innych danych – dowódca 131.EM – 3.IX. – miał zestrzelić 2 bombowce Ju-86.                                                                                                                                            7) – Zasadzka Gębarzewko – Kokoszki Stare na płd. –  zach. od Gniezna – He-111 – gdzie główny udział w zwycięstwie miał mieć ppor. rez.  pil.  Czachowski.
 8) – Zasadzka  Gniezno –  Nałęcz („ Gębarzewo ”) -  He-111 – sierż. pchor. pil. Maliński.
 9) –  „Gębarzewo” – He-111 – ppor. pil. Łuczyński.
 10) – Zasadzka Żnin – He-111 – sierż.   pchor. pil.  Nowak.
 11) – Zasadzka Żnin – Do-17P (rozpoznawczy) – por. pil. Moszyński.   
 12) – Zasadzka Kalisz -  bombowiec Do-17 – zestrzelony około godz. 16:00 – ppor. pil. Bibrowicz.

4.IX.
1) – Podstawowe w Dzierznicy – He-111 – mjr pil. Mimler.
2) – Dzierznica – He-111 – błędnie podany przy nazwisku pilota Malińskiego (z lotniska podstawowego 4. IX. – zestrzelono 6 He-111).
3)  - Zasadzka „Gębarzewo” – sierż. pchor. pil. Maliński – He-111.
4) – „Gębarzewo” – ppor. pil. Łuczyński – Do-17 (rozpoznawczy).
5) – Kobyle Pole – Do-17 – kpr. pil. Kroczyński.
6) – Zasadzka Kleczew –  Białobród  („Ślesin”) – Do-17 (bomb.) – sierż.  pchor. pil. Pudelewicz.

5.IX.
1) – Zasadzka Poznań (Piotrowo) -  He-111 – sierż.  pchor. pil.  Salski.
2) – Piotrowo – Do-17 – ppor. pil. Łuczyński.
 3) -  Zasadzka „ Ślesin” – Do-17 – kpt. pil. Jastrzębski.
 4) -  „Ślesin” – Do-17 (bomb.) – podany dla ppor. pil. Łuczyńskiego – który był na zasadzce Piotrowo – Krzesiny. Nazwisko pilota zwycięzcy drugiego bombowca Do -17 – nie jest w pełni znane. Możliwe – że mógł to być sierż.  pchor. pil. Pudelewicz – wg Pana T. Kopańskiego .
5) – „Ślesin” – Do-17 (bombowiec) – sierż.  pchor. pil. Olewiński.  
6) – Lotnisko podstawowe Osiek Mały – He-111 – ppor. pil. Grzybowski.
7) – Osiek Mały – He-111 – sierż.   pchor. pil. Wapniarek.

6.IX.
1) – Lotnisko podstawowe Osiek Mały  – Ju-86 – ppor. pil. Bibrowicz (pora ranno - przedpołudniowa).
2) – Osiek Mały – Ju-86 – kpr. pil. Kuik ( ranne przedpołudnie ).
3) – Osiek Mały – Bf-109 – ppor. pil. Łuczyński   (ranne przedpołudnie).
4) – Osiek Mały – Bf-109 – por. pil. Wiśniewski (ranne przedpołudnie).  
5) – Osiek Mały – Bf-110 – sierż. pchor. pil. Maliński (ranne przedpołudnie – pilot skakał z płonącej  P11).
 X ) – Osiek Mały – Bf-110 – kpr. pil. Jasiński (wg danych zbieranych metodą ustną – w polu wioski Biała Panieńska – w dniu 6.IX. – wylądowały na spodzie kadłuba 2 samoloty  Bf-110   - których to załogi pojmano i zamknięto w oborze - lecz owi lotnicy zdołali zbiec do swej V kolumny w pobliskich Starych Grądach). Czy kpr. pil. Jasiński   – 6.IX. -  mógł zestrzelić samolot Bf-109 ? a 7. IX. – Bf-110 (lub odwrotnie ?) – nie wiadomo, ale żadnej wersji nie można tu wykluczać. Wg  danych – podanych przez Melchiora Wańkowicza –   w dniu  7.IX.  – miało być zestrzelenie „Messerschmitta”).  Zestrzał ten – jest podany tutaj  przy dacie „7.IX”.                                                                                                                                                  6) – Osiek Mały – Do-17 – ppor. pil. Łuczyński (wielka kraksa  P-11).                                       7) – Osiek Mały – He-111 – kpr. pil. Gabriel.                                                                             8X) – Osiek Mały  – He-111 – kpr. pil. Matuszak.  Nie można tu wykluczyć innej daty a więc np. 7.IX. – kiedy to z rana 4 P-11 z lotniska podstawowego Osiek Mały – pod dowództwem kpt. pil. Jastrzębskiego  - w rejonie Barłogi –  Kłodawa – Uniejów  - zestrzeliły w sumie  4 bombowce (głównie He-111).  Natomiast 8.IX. - trój samolotowa zasadzka z południowej  ( płd. –  zach. ) strony lasu Lipin – zestrzeliła minimum 3 bombowce (głównie He-111) – z tego 2 w pobliżu Lichenia i jeziora Licheńskiego.                                                                                                                                                       9) – Osiek Mały  – „Ju-86” (lub Do-17 bomb.) – ppor. pil. Gedymin  - wspólnie z innym pilotem dyonu – w trakcie ranno – przedpołudniowych lub południowych walk III/3 DM.
10 ) – Osiek Mały  – He-111 – mjr pil. Mimler wraz z ppor. pil. Grzybowskim (późniejszym   popołudniem ) .
11 ) – Osiek Mały – start P-11c – lądowanie na nowej zasadzce Ostrowy – He-111 – sierż.  pchor. pil. Nowak (późniejsze popołudnie).
 12) – Osiek Mały  - start P-11 – lądowanie na zasadzce Ostrowy – He-111 – ppor. pil. Gedymin (późniejsze popołudnie).                                                                                                                                                                         W wielu przypadkach – powyższa kolejność zestrzeleń zapewne była inna, niż tu podana. .Podobnie może być z datami dwu zestrzeleń : He-111  „kpr. pil.  Matuszaka”  i Bf-110    „kpr. pil. Jasińskiego” (albo może 6.IX. – albo 7.IX. –  względnie nawet 8.IX. – w przypadku He-111).  

7.IX. - Ostrowy – Bf-110 – kpr. pil. Jasiński – wg  danych ustnych – zestrzał ten mógł być 6.IX. (wg informacji Melchiora Wańkowicza – raczej dnia  7.IX. – o ile byłby to „Bf-110”  - a nie Bf-109).

8.IX.
1) – Zasadzka „Lipiny” – Bf-110 – kpt. pil. Jastrzębski (pilot skakał z płonącej P-11).
2) – Podstawowe Ostrowy – Do-17 – ppor. pil.  Olewiński.
3X) – Podstawowe Ostrowy –„ Ju-86” – mjr Mimler wraz z ppor. pil. Grzybowskim (może tutaj być pomyłka z tym oto zestrzeleniem ; który mógł wcale nie zaistnieć w rzeczywistości)  względnie był to jakiś nieznany zestrzał np. samolotu Do-17 z lotniska Ostrowy  ? Nie da się tutaj bezbłędnie odpowiedzieć  - jak mogło  być faktycznie ?. Autor Jerzy Pawlak – w swej książce „Samotne załogi” – ów zestrzał Ju-86 w dniu 8.IX . – podawał jako „pewny”. Kilku autorów książek – podaje że to był zestrzał pewny, a  także – że był to Do-17. Jest możliwe – że 8.IX. – z lotniska Ostrowy – zestrzelono nie jeden – lecz 2 samoloty typu Do-17.

9.IX.
1) – Główne lotnisko lotnictwa Armii „Poznań” i „Pomorze” – Lubień – He-111 – ppor. pil. Anders.
2) – Lubień – Bf-109 – kpt. Jastrzębski.
3) – Lubień – Bf-109 – ppor. pil. Pudelewicz.
4) – Wg jednej podanej informacji – start P-11 z lotniska podstawowego Ostrowy – Bf-109 – ppor. pil. Wapniarek (inne dane mówią – że start P-11 nastąpił z lotniska głównego w Lubieniu).   

10.IX. – Zasadzka Osiek Mały – Bf-110 – ppor. pil. Grzybowski.   

11.IX. – Podstawowe Ostrowy – He-111 – ppor. pil. Grzybowski.

12.IX. 
1) – Podstawowe Mnich (Kutno) – Hs-126 – mjr pil. Mimler.
2) – Mnich – He-111 – mjr pil. Mimler (lot dolotowy na interwencję naziemną).
3) – Mnich – He-111 – mjr pil. Mimler wspólnie z kpr. pil. Mazurem (lot dolotowy).
4) – Mnich – Hs-126 – mjr pil. Mimler (przy dolocie do lotniska  Mnich - z interwencji  naziemnej – w  końcowej już fazie lotu).
   
13.IX.
1) – Podstawowe Mnich – dwupłat typu He-45 lub He-46 – mjr pil. Mimler.
2) – Mnich – Do-17 (rozpoznawczy) – ppor.  pil. Nowak (zestrzelony nad Luszynem Do-17 – spadł na płn. – wsch. od Luszyna). 

14.IX. –  Mnich  – Hs-126 – kpr. pil. Mazur.

15.IX.
 1) -   Podstawowe Luszyn – Hs-126   - ppor. pil. Wapniarek. 
2) – Luszyn – Do-17 – ppor. pil. Wapniarek.

16.IX. – Podstawowe Luszyn – Hs-126 – Wapniarek.

Samoloty – „uznawane” przez Pana J. B. Cynka z Londynu :  1.IX. – 2, 2.IX. – 1, 2,  6   oraz 7 (nie jako Do-17 - lecz jako „He-111”), 3.IX. – 2, 8 (nie jako He-111 lecz jako „Do-17”), 10,  4.IX. – 4,  6.IX. – 12,  9.IX. – 2 (jakoby w rejonie Włocławka – gdzie faktycznie uległ utracie Bf-109 zestrzelony  9.IX. – przez ppor. pil. Kabata w locie bojowym z lotniska Ostrowy)  , 4 (przy niewłaściwej dacie 10.IX.),  12.IX. – 1, 13.IX. – 2, 15.IX. – 1. 

Samoloty – potwierdzone lub podane przez stronę niemiecką : 2.IX. – 1, 2 (potwierdzone),  3.IX. – 11 (podany), 13.IX. - 1, 15.IX. – 2 - potwierdzony.

Razem samolotów :  do 68 – 69 (z Do-17 – „mjr pil. Mumlera z ppor. pil. Grzybowskim” przy  dniu 8.IX.).
====================================================================

II - Inne „dokumenty londyńskie”:

 I)- LOT.A.II.5/1/a – Mjr dypl. pil. Jan Koźmiński – Notatki spisane własnoręcznie w niewoli niemieckiej w końcu 1939 roku dotyczące
46.esk. towarzyszącej/obserw.
III/3 dyonu myśliwskiego
34.esk. rozpoznawczej
O. de B lotn. Arm. Poznań.
17.IX.1947. – 11 stron maszynopisu formatu  A3.  

1-2) - 1.IX. – Zasadzka  w składzie 3 samolotów w Ławicy od świtu dnia 1.IX. do godz. 12.15.
O godz.12.00  1 - szy nalot na Poznań Ławicę w sile 18 Ju 52,  12-15 He 111 ubezpieczone przez 3x5 Me 109.
Zasadzka w składzie ppor. Kostecki, pchor. Pudelewicz i kpr. Jasiński  zaatakowała osłonę zestrzeliwując  2 Me-109 w tym d-cę. Osłona pierzchła.
3) – W rejonie Nekli kpt. Zaremba zestrzelił He-111, którego załoga wyskoczyła.
Zwycięstwa  1.IX. – 3.

4-5) – 2.IX. 1-zasadzka w sile 9 samolotów z kpt. Jastrzębskim w rejonie Kalisza zestrzeliła 1 samolot Ju-52 i 1 samolot Hs 126.
6-9) – 2.IX. – 3 –cia zasadzka w rejonie Swarzędz Kobylepole w składzie 3 samolotów z ppor. Kosteckim i 2 samolotów z ppor. Gedyminem, razem 5 samolotów . Każdy klucz zestrzelił  po 1 He 111 i po 1 DO 17, razem 4 samoloty, a 4 ludzi załogi.  Z wyskakujących członków załogi tylko 3 miało spadochron, a 4 – ty wyskakiwał trzymając się kolegi,  a po otworzeniu się spadochronu odrywał się od niego i dalej leciał bez spadochronu.
2.IX. – Zwycięstwa :  6 samolotów.  

10-12) – 5.IX. – Osiek Mały.
W godzinach rannych 3-4 starty na wyprawy bombowe przeważnie trójkami. Zestrzelono 2 He 111 i 1 Hs 126. Ppor. Łuczyński – który zapędził się aż pod Kalisz został zestrzelony.
5.IX. – Zwycięstwa  :  3 samoloty.
Z innych jeszcze tam podanych informacji (i wcześniejszych  - z dnia „4.IX.”) – wynika – że chodzi tutaj faktycznie o dzień 6. IX. a nie o 5.IX.

13-16) – 6.IX. Lotnisko Ostrowy – „Gros dyonu zwalczało wyprawy bomb.  na Warszawę.   Strącono 2 DO 215, 1 He 111, 1 Ju 52. Ogółem wylatano po 5-6 godzin na samolot”.
6.IX. – Zwycięstwa  : 4 samoloty.
 Prawdopodobnie owe 4 zwycięstwa  należy przypisać  dla lotniska podstawowego w Osieku Małym.  Większość przedstawionych zdarzeń – także odnosi się do dnia 6.IX. i do lotniska Osiek Mały. Zasadzka popołudniowo - przedwieczorna na lotnisku Ostrowy – zajęta ratowaniem życia ppor. pil. Gedymina – nie prowadziła tam jakiejkolwiek działalności bojowej. W dniu 6. IX.  Brygada Pościgowa – podczas swej wielkiej akcji „wymiatania” od rejonu Kutna po Krośniewice – Kłodawę – a kończąc na Ślesinie -  w locie dolotowym do rejonu Koła – zestrzeliła na pewno 5 samolotów Ju-52 – których im żadnego w Wielkiej Brytanii nie uznano.   

17-18 ) – 7.IX. – Lotnisko Ostrowy – „Do  południa atakowano wyprawy bomb.  na Warszawę. Strącono 1 He-111 i 1 Ju 52. W walce powietrznej ranny pchor. Pudelewicz, odwieziony samochodem do Warszawy przez por. Moszyńskiego (ten również do dyonu nie wrócił)”.                                                                                                                                                      Wg informacji Melchiora Wańkowicza – 7.IX. – por. pil. Wiśniewski – miał zestrzelić samolot Ju-52 (wg danych ustnych – samolot ten miał końcówkę swego lotu z płd. strony lotniska Ostrowy, bardzo blisko miejsca postoju P-11 -  wobec czego – aby nie wzbudzał on zainteresowania Luftwaffe – wieczorem 7.IX – przeciągnięto go ciągnikiem gąsienicowym w pobliże cukrowni i dobrze zamaskowano w kasztanowej alei w miejscowości Ostrowy).  Zapewne były to zwycięstwa dopiero z popołudnia dnia 7.IX. - bowiem na lotnisku Ostrowy w porze rannej było stosunkowo mało samolotów (8 P-11 było na zasadzce koło Czerniejewa – w Przyborowie, 4 a potem 3 – w Osieku Małym , 2  - na zasadzce Mchówek koło siedziby gen. Kutrzeby a kilka było naprawianych na lotnisku Ostrowy - po bardzo wielkich ich działaniach w dniu 6.IX. Niewiele lepsza sytuacja była 8.IX. – gdyż dalej 8 P-11 było do popołudnia na zasadzce w Przyborowie a następnie 7 P-11 – działało  do wieczora na zasadzce „Lipiny”, 3 P-11- pod dowództwem kpt. pil. Jastrzębskiego były w „Lipinach” – a na lotnisko Ostrowy po południu wróciły już tylko 2 – bowiem został tam utracony P-11 d-cy 132.EM a 2 P-11  - były przez cały dzień na zasadzce na dużym lotnisku Chotel koło Izbicy Kujawskiej.  Przed wieczorem 8.IX. – 4 „wybrakowane” P-11 – odleciały po swych naprawach w alei kasztanowej  - na lotnisko Lubień – aby nie przeszkadzały na stosunkowo niedużym lotnisku Ostrowy.  Ppor. pil. Pudelewicz został ranny po południu 9.IX. – i został odwieziony do polowego szpitala koło Lubienia, natomiast por. pil. Moszyński – odleciał  o świcie 9. IX. z  lotniska w Lubieniu – na lotnisko tyłowego zaplecza frontowego do Kierza (a wraz z nim : kpr. pil. Jasiński, kpr. pil. Skarbecki i kpr. pil. Matuszak).  Z lotniska Ostrowy – które stało się lotniskiem podstawowym od południa 7.IX. – po przylocie dowódcy III/3DM – nieco większa aktywność bojowa rozwinęła się dopiero od pory obiadowo  – popołudniowej.                                                                                 Przy dacie 8. IX. – nie została podana informacja o żadnym zestrzelonym niemieckim samolocie – a dopiero o  dwóch samolotach (w tym jednego Do-17) – przy dacie 9.IX.     

 19-20) – 9.IX. – „8 i 9.IX. dyon  prowadził rozpoznania i walki powietrzne. Zestrzelono 1  DO 17”.  
9.IX. – Zwycięstwa : 2 samoloty (w tym 1 nieznanego typu – gdyż nie został  tu podany typ samolotu, choć prawdopodobnie był to Do-17).                                                                                                                                                             W dniu 9.IX. – 7. P-11 od wczesnego rana było w Lubieniu, 2 P-11 – były na zasadzce Gole koło Chodecza – które wcześniej były w Mchówku a potem 8.IX. - na lotnisku Chotel (ppor. pil. Salski –  7.IX, z Mchówka zestrzelił 1 H-111 i kpr. pil. Kroczyński – który 8.IX. z lotniska Chotel – zestrzelił rozpoznawczego Do-17).  Samolot typu Do-17 zestrzelono z lotniska Ostrowy także w dniu 8.IX. W dniu 9.IX. – z lotniska Lubień – został zestrzelony 1 samolot rozpoznawczy – możliwe że typu Do-17 – który zakończył swój lot w płd.-  zach. rejonie Włocławka – wg dokumentu z Armii „Pomorze” i innych danych. 
Z innych podanych informacji wynika – że ppor. pil. Kostecki – który bardzo wcześnie rano  9.IX. powrócił na lotnisko Ostrowy z 7 P-11 z zasadzki „Lipiny” – został jednodniowym dowódcą 131.EM (gdyż III/3 DM -  po utracie w walkach z Messerschmittami Bf-109 7 P-11 - uległ wieczorem 9.IX. reorganizacji i uległa rozwiązaniu 131.EM).   Z Lubienia – o świcie 9.IX.  do Kierza odleciały  4 P-11  pod dowództwem por. pil. Moszyńskiego. Do Lubienia – z lotniska  Ostrowy  - z rana  9.IX. - odleciało  7 P-11 pod dowództwem kpt. pil. Jastrzębskiego. Natomiast z lotniska  Ostrowy – na które to przyleciał  dodatkowo 1 -11c z  Bazy nr 1 z Mińska Mazowieckiego – celem uzupełnienia stanu samolotów III/3 DM – pod dowództwem mjra pil. Mimlera – odbywano loty rozpoznawcze  na P-11 i osłonowe „Karasi”. 9.IX. – był sądnym dniem dla dywizjonu – uległo bowiem uległo utracie aż 11 samolotów – w tym z 4 ma  wysłanymi na tyły frontu – przy jednym P-11 - uzyskanym dodatkowo z bazy w Mińsku Mazowieckim.  Z owych 7 miu P-11 zestrzelonych przez niemieckie Bf-109  - w  3  przypadkach skakali nasi piloci ze spadochronami (niestety zginął jako pierwszy z nich ppor. pil. Jaroszka),  2 samoloty uległy zniszczeniu a następne  2 zostały potem wysłane do Kierza : 10. IX.  o świcie – z Lubienia -  odleciał ppor. pil. Salski a o świcie 11.IX. – z lotniska Ostrowy – odleciał na P-11 „ppor. pil. Kabata”- ppor. rez. pil. Rychlicki.      

21-22) – 10.IX. – Lotnisko Ostrowy. „Po opuszczeniu Lubienia lotnisko było bombardowane pod osłoną 7 Me 110. W walce powietrznej strącono 2 Me 110.”
10.IX. – Zwycięstwa  : 2 samoloty. 

23-25) – 12.IX. – Lotnisko Mnich. „D –ca dyonu strącił Hs 126, załoga ratowała się na spadochronach. Nad Kutnem zestrzelono 2 He 111, załogi zginęły”.  
12.IX. – Zwycięstwa : 2.
Jeśli chodzi o 2 zestrzelone He-111 – to były one zwycięstwami 3 P-11 działających na zasadzce w pobliżu Wieszczyc  - na polu której to miejscowości wylądował z mapami dla Armii „Poznań” - bardzo wcześnie rano 11 września  -  mjr  pil. Eugeniusz Wyrwicki (szef sztabu Brygady Pościgowej – który swój samolot zamaskował w małym  sadzie owocowym w Wieszczycach – przy zachodniej stronie drogi wiodącej z Wieszczyc na zasadzkę przy lesie Sójek ).  Zasadzka ta była na płd. – wsch. od miejsca postoju „Karasi” z 34.ER i samolotów typu „Czapla” z 33.EO w majątku Wola Raciborowska, na północ od Kutna). Powyższa zasadzka – działająca tam od popołudnia 11 września  – do popołudnia 14 września – zestrzeliła łącznie 6 nieprzyjacielskich samolotów w tym kilka bombowców.  Przeniosła się potem na zasadzkę Orłów – ulokowaną przy lasku – po zachodniej stronie drogi z Orłowa do Garbowa – gdzie wcześniej  były samoloty obserwacyjne typu „Lublin” – jednej z obserwacyjnych eskadr toruńskich. Dowódcą zasadzki koło Woli Raciborowskiej a potem z płd strony Garbowa (działającej do popołudnia 15.IX.) – był ppor. pil. Kostecki.  Ta druga zasadzka – 14 września zastrzeliła 1 bombowiec – możliwe że typu Do-17, z którego wyskoczyła ze spadochronami trzy osobowa jego załoga, natomiast 15 września  – w porze około południowej – stoczono tam niezwykle ciężką walkę z myśliwskimi Messerschmittami  nad rejonem Orłowa.

26-27X) – 15.IX.- Luszyn.  W rejonie Piątek pchor. Wapniarek strącił Hs 126, ppor. K. po ostrzelaniu kolumny piechoty został zaskoczony przez Me 110 i starał się lotem koszącym uniknąć zestrzału ; Goniący go Me 110 zaczepił o …….. i rozbił się.  Ppor. K. uszkodził samolot przy lądowaniu (grząsko ).
15.IX. – Zwycięstwa : 2.      

Zwycięstwa z dni 1 – 15 .IX. :
Według opisu z dni 1-15.IX.:                         Wg podanego ogólnego bilansu:
Hs 126                       - 4                                   - 4
Do 17                         - 3*                                - 2*
Do 215                       - 2*                                - 3*     
He 111                       - 9                                   - 9  
Ju 52                          - 3                                   - 3
Bf 110                        - 3                                   - 3
Bf 109                        - 2                                   - 2
Nieznany typ            - 1
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Razem                      -27                                - 26

*Mjr dypl. pil. J. Koźmiński  - zestrzelania samolotów typu Do-17 -  podawał przy datach  - 2.IX. (2 Do-17 – 2.IX.) i 1 Do-17 – przy dacie 9.IX.) -  natomiast  2 Do-215 – przy dacie 6.IX. Możliwe – że przy dniu  9.IX. –  mógł mieć na myśli samolot  Do-215 (a raczej Do-17Z) ?.   

 
Samoloty inne – niż podane w „Dziennikach… ” i w sprawozdaniu dwóch poruczników pilotów przybyłych do Wielkiej Brytanii z Armii gen, Andersa  :  lp. 3 - 7,  12 – 14,  16 - 19, 21 – 22,  24-25,  27. 

Samoloty – uznawane przez Pana J. B. Cynka z Londynu :   lp. 2, 8 - 9,  23.

Samoloty – uznawane przez stronę niemiecką : lp. 8 - 9 , 13 - 14.

 -----------------------------------------------------------------------------------------------------------

II ) - Artykuł prasowy z żołnierskiego pisma wydawanego w ZSRR – w Armii gen.  Andersa „ORZEŁ BIAŁY” NR 26-27 (30-31) z lipca 1942 roku – „POZNAŃSCY MYŚLIWCY  WE WRZEŚNIU 1939 R. – autorstwa ppor. pil. L.G. ( Leszka  Grzybowskiego) ze strony 2.

1-2) – 1.IX. – Zasadzka w Ławicy – Pierwsze zwycięstwo – dwa Me 109 idą do ziemi – prowadzimy  2 : 0.

 3) – Zasadzka rejonu Poznań z dnia   2.IX. –  od ognia ppor. pil. G. -  w płomieniach staje Junkers – a jego załoga skacze. Chodzi tutaj o Do-17 – zestrzelonego  przez ppor. pil. Gedymina.  

 4) – Zasadzka z 2.IX. -  zestrzelenie przez ppor. pil. G. (Gedymina) – samolotu He-111.  

 5-6) – Zasadzka rejonu Poznań   - 3.IX. – Zestrzelenie 2 He-111 przy utracie dowódcy 131.EM –  kpt. pil. Z. (kpt. Zaremba – został zaraz odwieziony do szpitala w Poznaniu). 

 7-8) – 8.IX. (a faktycznie był to 6.IX.).  „ Dnia 8.IX. – piątka z naszego dyonu, wykonując zadanie na korzyść Armii „Łódź” walczy w rejonie Kalisza z dziesięcioma Messerschmidtami . Po związaniu w walkę, w czasie „diabelskiej karuzeli” por. pil. W. i  kpr. pil. M. pognębiają dwa samoloty npla, lecz ginie ppor. pil. Łuczyński”.    
Chodzi tu o kpr. pil. Mazura.

 9) – 11.IX. (faktycznie było to 10.IX.). „11 września  stoimy na lotnisku koło Krośniewic  (cukrownia Ostrowy). Ja odlatuję ze swoim kluczem na wysunięte lotnisko pod Koło. Mam szczęście spotkać podczas patrolowania Me 110 – wchodzimy w walkę.  Mimo tego, że nasze  P 11  mają mniejszą szybkość,  są jednak zwrotniejsze. Jedną z pierwszych serii uspokajam niemieckiego strzelca samolotowego i ładując w niego całą posiadaną  amunicję,  gonię go do ziemi. Zwalił się niedaleko lotniska a jako trofeum otrzymałem kask i odznakę pilota”.   
 
 10-11) – 12.IX. – „Zakończeniem naszych zespołowych  zadań  jest nalot na zmotoryzowaną kolumnę na szosie Dobra – Uniejów  następującą na armię „Łódź” z kierunku płd.  zach. Z 3-ch tysięcy metrów nurkujemy na przymkniętym  gazie i z zaskoczenia napadamy na kolumnę, zatrzymując ją. Każdy z kluczy wykonuje 3 ataki z lotu koszącego – kilka samochodów staje w płomieniach. Żołnierze nie mają kiedy i gdzie uciekać. Wracając z zadania , dowódca dyonu mjr. pil. M zbija 2 rozpoznawcze Hs 126 a ich załogi są w naszych  rękach”.   
Wg innych danych – dowódca III/3 DM – w dniu 12.IX. – miał jednego Hs-126 zestrzelić przed interwencją naziemną – a drugiego – już po wykonaniu tego zadania  (w locie odlotowym) – przed lądowaniem na lotnisku Mnich. Gdyby miał jednak zestrzelić aż 2 (?) Hs-126 – byłby to w jednym przypadku  zestrzał  - „nowy i inny”.   

Zestrzelenia inne niż te podane w „Dziennikach…” : lp. 8,  11 (?).    

Zestrzelenia – uznawane przez Pana J. B. Cynka z Londynu : Lp. 2, 3 , 4,  6 , 10 .

Zestrzelenia – uznawane przez stronę niemiecką : lp. 3, 4.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
III) – LOT A.II.34/1E1  - Armia „Poznań” – Dowódca Lotnictwa – Płk dypl. Kuźmiński - Meldunek sytuacyjny za dzień 1.IX. - 1 strona maszynopisu -  w którym została podana skromna informacja o zestrzeleniu przez zasadzkę myśliwską w Ławicy „jednego  bombowca i jednego myśliwca” (a więc He-111 oraz Bf-109). 

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

  IV) - LOT.A.II.18/1a -2 – ARMIA  „POZNAŃ ” – DOWÓDCA  LOTNICTWA  –  Płk dypl. KUŻMIŃSKI    – MELDUNEK SYTUACYJNY ZA DZIEŃ 2.IX.  – 2 strony maszynopisu formatu A3.

2/ Działania własne.
  Dyon myśliwski, działając z zasadzek zestrzelił 2 samoloty Heinkel 111, 1 samolot Do 17, 1 samolot Ju 86.   4 – ch ludzi załogi zostało wziętych do niewoli, jeden z członków załogi samolotu Heinkel zeznał, że pochodzi z eskadry znajdującej się w Gurau i wykonał rozpoznanie.
  Pierwszy samolot na froncie Armii zestrzelił ppor. Kostecki. W dniu 2 września ppor. Giedymin zestrzelił 2 samoloty npla.

Blackpool, dnia 12.2.1945 r.

Jest to bilans działań jedynie zasadzki myśliwskiej z Kobylego Pola, gdzie pierwszym zestrzelonym samolotem (po walce znad stacji kolejowej Poznań – Wschód – po rejon Swarzędza ) -  w porze wczesno rannej (pomiędzy godz. 6:00 a 7:00) – mógł zostać  rozpoznawczy Do-17 – który swą końcówkę lotu najprawdopodobniej miał w odległości kilku km na płd. – wsch. od Swarzędza. Ppor. pil. Gedymin – zestrzelił wpierw rozpoznawczego Do-17F w pobliżu Mieczewa a następnie He-111J – w pobliżu Złotkowa. Piloci z klucza ppor. pil. Kosteckiego  ponadto  zestrzelili około godz. 11:00 – jednego z bombowców Ju-86 – w okolicy Murowanej Gośliny a pomiędzy godz. 13:00 - 14 :00 – jednego z bombowców typu He-111 w  północnej stronie Gniezna (który spadł na ziemię z palącym się jednym z silników  - z niedużej wysokości  - pomiędzy miejscowościami Róża i Winiary – a jednego rannego w  rękę (już obandażowanego) niemieckiego lotnika – przywieziono konną bryczką na przesłuchanie do koszar 69 PP w Gnieźnie. Natomiast z samego lotniska w Dzierznicy  – w dniu  2 września – zestrzelono 6-7 He-111 i 4 Do-17 (w rejonie Poznania) – z  tego 2 rozpoznawcze.   W płd. i płd. – wsch.  stronie Gniezna – zasadzki południowego rejonu Gniezna zestrzeliły 3 bombowce typu He-111 (jeden wpadł wraz z załogą  bagna Osińca, drugi - uległ zniszczeniu w lesie (także ze swą załogą  -  koło prochowni 17. PAL-u) a  trzeci przymusowo wylądował w polu w obszarze Cielimowo – Gurowo (w płn. – wsch. rejonie  Żydowa).    

 Zwycięstwa inne – niż te podawane  w „Dziennikach …” :  pierwszy zestrzelony samolot na froncie Armii „Poznań ” (2.IX. – rozpoznawczy Do-17 z wczesnego rana) – przez ppor. pil. Kosteckiego (rozpoznawczy Do-17) , Ju-86 i He-111 – zestrzelone przez pilotów pod dowództwem ppor. pil. Kosteckiego.
 
Zwycięstwa podawane przez Pana J. B. Cynka i przez stronę  niemiecką  -  2 samoloty : Do-17 i He-111  - z konta zwycięstw ppor. pil. Gedymina.  

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
V) - Melchior Wańkowicz – „Wrzesień żagwiący” (Wydawnictwo Polonia, Warszawa 1990)   – str. 174 – 181 – Lotnictwo w Armii generała Kutrzeby (na podstawie opowiadania płka dypl. pil. inż. Stanisława  Kuźmińskiego – byłego dowódcy lotnictwa Armii „Poznań”).

1) – 1.IX. – Zasadzka w Ławicy – „Zastawiona zasadzka nasza, złożona z trzech samolotów, zestrzeliła w pierwszym dniu wojny pierwszy samolot niemiecki – Heinkla”.
2-3) – 1.IX. – Inne lotnisko niż Ławica – „Ich koledzy w ciągu tegoż pierwszego dnia wojny zestrzelili dwa meserszmity”.  Uległy one zestrzeleniu z lotniska w Dzierznicy – na wschód i na płn. – wsch. od Paczkowa (w zachodniej stronie Skałowa oraz Kostrzyna). Jednego z nich – zestrzelił – wg informacji z książki : Wacław Engel – „Czołgi płonęły nad Bzurą”  – sierż.  pchor. pil. Florian Kortus ze 131.EM.

4-8) – 2.IX. – „Drugiego dnia wojny zostają zastawione dwie zasadzki na miejscu prawdopodobnego ciągu Niemców : pod Kaliszem i pod Gnieznem.
 Niemcy  tracą dwa heinkle, jednego henszla i dwa dorniery”.
 W dniu 2 września  - popołudniowa zasadzka rejonu Gniezna (Gębarzewko – Kokoszki Stare) – zestrzeliła 2 He-111 (w lesie – koło prochowni 17.PAL oraz  drugiego – który wylądował z palącym się jednym z silników pomiędzy Cielimowem a Gurowem).   Natomiast 2 Do-17 w wersji bombowej oraz 1 Hs-126 – zestrzeli piloci z zasadzki Janków ulokowanej na płn. od Kalisza.   
                                                                                                                                                                           9-10) – 2.IX. i 4.IX. – Zasadzka  koło Kalisza i na płd. – wsch. od Kleczewa – nazywana także „Ślesinem”.   
„Kapitan Jastrzębski , pogromca  junkersa w drugim wojny, zapędził się bez amunicji i   meserszmity  go zestrzeliły. Wiedząc, że Niemcy strzelają do ratujących się lotników, mimo że spadł z trzech tysięcy metrów, otworzył spadochron dopiero na pięćsetnym metrze. Niemcy rzucili się go dostrzelić zbyt późno.”
Kpt. pil. Jastrzębski pierwszego  Junkersa  Ju-52/3m – zestrzelił w dniu 2.IX. na zasadzce Janków a po południu 4.IX. –  po walce znad Kazimierza Biskupiego  - posłał w płomieniach do ziemi drugiego Ju-52 (w wersji bombowej – z dużą ilością bomb zapalających) w płd. – wsch. rejonie jeziora Powidzkiego (koło wioski Przecław).  Natomiast w dniu 8.IX. – będąc na zasadzce  Lipiny (przy lesie, na płn.  -  zach.  od Dębów Szlacheckich) – w porze popołudniowej – po fakcie zestrzelenia Messerschmitta Bf-110 – niebawem samemu musiał skakać ze spadochronem ze swej płonącej „jedenastki” – która uległa zniszczeniu w polu wioski Gryglaki – na południe od wcześniej wykorzystanego w sposób alarmowy lotniska w Ozorzynie (na północny - zachód od miejscowości Babiak).
 
11-13) – 4.IX.- „Dnia tego zestrzelono dwa heinkle i jednego henszla”.  
 W dniu 4.IX. – z lotniska podstawowego w Dzierznicy – zestrzelono 6 bombowców typu He-111, natomiast samolot Hs-126 – przypuszczalnie mógł paść łupem dwu samolotowej zasadzki  na płn. - wsch. od miasta Turek  (ulokowanej w lesie na wsch. od Warenki). Płk Adam Kuroski – w jednej ze swoich publikacji z początku lat 60 tych – podawał informację  - że zasadzka rejonu Turka – w dniu 4.IX. miała zestrzelić jeden niemiecki samolot.   Natomiast podczas badań terenowych rejonu miasta Turek  – w latach 90 tych – tamtejsi mieszkańcy pamiętali  - jak po południku  4.IX. – w płn. stronie  miasta – latał nad lasami niemiecki górnopłat Hs-126 i co rusz zrzucał na ziemię – dla niemieckich patroli motocyklowych  - dużo  różno kolorowych  wstążeczek.

14-17) – 6.IX. – „Kapitan Jastrzębski, nie zrażony przedwczorajszą przygodą ,do strąconego  junkersa przyłącza w tym dniu Heinkla ; kaprale Matuszak i Żerkowski strącają po Dornierze, strącamy też junkersa.”
Jeśli chodzi o Junkersa – to w grę wchodzi Ju-52 – zestrzelony tak w dniu 4 jak też i w dniu 6. IX.  Wg danych niemieckich – 6.IX. – poznańscy myśliwcy – mieli zestrzelić 2 bombowce typu Do-17Z, natomiast ppor. pil. Łuczyńskiemu – dowódca dywizjonu przypisywał zestrzelenie  samolotu typu Do-17.  

18-19) – 7.IX. – „A jednak porucznik Wiszniewski utrącił  junkersa a kapral Jasiński Meserszmita”. 
Chodzi tutaj o samolot typu Ju-52. Jeśli chodzi o drugi samolot – to wg „Dziennika…” z 1939 roku – kpr. pil. Jasiński – zestrzelił samolot Bf-110 – jak gdyby w dwa później po dniu 6.IX.  – lecz mogło to być – co niewykluczone w dniu 7.IX. ( 6.IX. - był dniem najbardziej wielkich i karkołomnych walk z Luftwaffe – kiedy to pomoc myśliwców z Brygady Pościgowej uratowała III/3 DM – przed jego prawie że nieuchronnym połowicznym zniszczeniem).   Poza Osiekiem Małym – na zasadzce w Przyborowie (na płn. - zach. od Czerniejewa) – działało  8 P-11, natomiast w Osieku Małym –  było 11 P-11 a na zasadzce na płn. – wsch. od Kościelca (na płn. –  zach. od Koła) – 3 P-11 (razem 6.IX. –  było 22 samolotów P-11). W dniu 6.IX. III/3 DM – stracił bezpowrotnie 2 P-11 („sierż.  pchor. pil. Malińskiego” i „ppor. pil. Łuczyńskiego”) plus 3 silnie postrzelane od ognia  Messerschmittów (P-11  - „Skarbeckiego”,   P-11 – „ppor. pil. Bibrowicza” i P-11 –  „kpr. pil. Kroczyńskiego” – dodatkowo rozbitego przy lądowaniu – które nie nadawały się już do odbywania lotów bojowych) oraz nieco lżej uszkodzonego P-11 – ppor. pil. Gedymina – który to samolot naprawiono dopiero przed południem 7. IX.  Na szczęście  w dniach 6 – 7 i  8 września – pozbierano z pól przymusowych lądowań Brygady Pościgowej – 3 P-11 i zaraz je naprawiono (2 P-11  z rejonu na płd. -  zach.  od Ślesina a jeden P-11 – z pola wioski Kosew  przy rzece Ner (pomiędzy Dąbiem a Łęczycą) a w dniu 9.IX. – uzyskano 4 ty samolot z  Bazy nr 1,  zaś w dniu 11.IX. – ściągnięto na lotnisko Mnich – 5 tego P-11 – pozostawionego przez Brygadę Pościgową na polanie leśnej w pobliżu  Lubienia. 

20-21) – 10.IX. – „(…) Wprawdzie i dziś zestrzelone dwa meserszmity przez podporuczników Bibrowicza i Grzybowskiego, podczas kiedy my tracimy jednego P 11, ale ileż już tych maszyn zostało…(…)”.      
10.IX. – na zasadzce Osieku Małym  ( z kpr. pil. Gabrielem) – ppor. pil. Grzybowski  - zestrzelił samolot typu Bf-110 (9.IX. – będąc na zasadzce  z ppor. pil. Nowakiem – samodzielnie zestrzelił samolot Bf-109 – w odległości 3 km na  południe od lotniska). Natomiast – wg danych mjra dypl. pil. Koźmińskiego (z dowództwa lotnictwa Armii „Poznań” )  – z lotniska Ostrowy – podczas porannego bombardowania lotniska położonego na zachód od Lubienia – zdołano zestrzelić 2 ciężkie myśliwskie niszczyciele typu Bf-110.    

22-25)  – 12.IX. „Dnia dwunastego sztab armii znajduje się na północ od Kutna. Ukazuje się nad nim krążący henszel. Już przeznaliśmy te metody : taki  samolot jest wysyłany na wabia  ; mając łączność  z zasadzką ściąga natychmiast niemieckie myśliwce.
  Pułkownik Kuźmiński bez większej nadziei usiłuje połączyć się z odległym o dwadzieścia kilometrów dywizjonem. Jakimś cudem „Tadeusz” łączy się z „Witoldem”, ten z kimś znowuż i pułkownik niemal natychmiast słyszy w słuchawce :
  - Tu major Mumler.                      (u pisane z dwoma kropkami) 
  To właśnie dowódca dywizjonu.
  - Panie majorze, henszel nad nami na wysokości dwu tysięcy metrów. Przyślijcie pojedynczego lotnika żeby zerżnął.
  - To ja sam…
  Po pięciu minutach słychać ryk silnika. Major Mumler podszedł Niemca od ogona i dał seryjkę  - najwyżej dziesięć strzałów. Niemiec pali się – wyskakuje dwu spadochroniarzy. Mumler pikuje za nimi, kiedy ukazuje się pięć  meserszmitów. Mumler czmychnął, lotnicy niemieccy splanowali o trzy kroki od posterunku żandarmerii.
   Zażywny kapitan rezerwy, adwokat z cywila kładzie na stół kod lotniczy.
  - Może pan kapitan to zatrzymać – mówi badający oficer – my to mamy.     
  - Skąd ?
  - Każdy z was jest obładowany wszelkimi potrzebnymi materiałami ; wiemy tyle o was ile wy sami. A więc pan kapitan jest z eskadry  6-A. Z lotniska w Wodzisławiu. Stoją na nim trzydzieści dwa heinkle. O! – notes ? To już ciekawsze. Popatrzymy… Jest pan kapitan zmobilizowany od 15 sierpnia?  Lotnisko w Brieg. O,  to coś ciekawszego :  „7 września. Lotnisko pod Wieluniem. Dziś byłem u pp Jez. na obiedzie. Doskonały obiad”.
  - Tak -  wtrąca badany kapitan – to wasz posel. Mówił, że w Polsce będzie  zmiana rządu. Wybierał się z delegacją do Berlina.
  I tym dniu dwunastym  wojny strącamy jeszcze Heinkla i dwa henszle”.

Wedlug innych informacji – opisywany zestrzał samolotu miał nastąpić w dniu 13 września  – przy lekkiej mgiełce w powietrzu. Wg danych  niemieckich –  w dniu 13.IX. – miał to  być samolot He-45 albo He-46.  Wg informacji ustnych – podczas badań terenowych na początku lat 90 tych –  był to niemiecki dwupłat – zestrzelony 13.IX. w odległości około 1 km na płn. – wsch. od Głogowca  (po wschodniej stronie drogi z Woli Raciborowskiej do Głogowca  – przy lesie).  Gen Kutrzeba – w owych dniach września  - przebywał na plebanii w  Głogowcu  - przy tamtejszym Sanktuarium Matki Bożej. W dniu 12.IX. – zostały  zestrzelone  4 He-111 – więc nie wiadomo – o którego z nich może tu chodzić (2 w locie dolotowym na naziemną interwencję  a  2 inne padły łupem zasadzki z pobliża Wieszczyc i  Woli Raciborowskiej).  Jeśli chodzi o 2 pozostałe Hs-126 – to wg jednych informacji – jeden został zestrzelony przed owym słynnym lotem na naziemną interwencję a drugi – tuż przed lądowaniem na lotnisku Mnich – a więc już po interwencji.  Natomiast wg innych podanych danych – obydwa mogły zostać zestrzelone już po locie interwencyjnym.  Jak zaś było naprawdę – tego już obecnie nie da się wyjaśnić. Bardziej prawdopodobna wersja – to taka – że  „jeden przed” – a drugi – „po interwencji”  - gdyż na 2 Hs-126 (w końcówce swego lotu na ostrzelanie naziemnej niemieckiej kolumny) – dowódca  III /3 DM mógł mieć przecież już resztki amunicji (chyba że owego drugiego Henschla – mógł zestrzelić inny pilot dyonu ? ).     

 Zestrzelenia inne niż w „Dziennikach…” :                                                                                                         1.IX. – 2 samoloty typu Bf-109 (zestrzelone z lotniska w Dzierznicy).
2.IX. – Ju-52 – zestrzelony przez kpt. pil. Jastrzębskiego.
2.IX. -  Hs-126 (zapewne z zasadzki „Kalisz”).
2.IX. - 2 He-111 – przez zasadzkę spod Gniezna.  
4.IX.  -  Hs-126.
4.IX. – Ju-52 - kpt. pil . Jastrzębski.
6.IX. – He-111 – kpt. pil. Jastrzębski, Do-17 -  kpr. pil. Matuszak,   Do-17 – kpr. pil.   Żerkowski,   1 Ju-52,
7.IX.- Ju-52 – por. Wiśniewski.  Messerschmitt (o ile mógłby to być samolot Bf-109 ? a nie Bf-110) – kpr. pil. Jasiński (choć i przy dacie 7.IX. – możliwy jest zestrzał samolotu Bf-110).
10.IX.- Messerschmitt (Bf-110) – ppor. pil. Bibrowicz.

Samoloty – podane przez Pana J. B. Cynka z Londynu : jeden Hs-126  z dnia 12.IX.
Samoloty – podane i potwierdzone przez stronę niemiecką : dwupłat He-45 lub He-46 w dniu 13.IX. – tutaj opisany przy dniu 12.IX. jako Hs-126.    
 ====================================================================  
 III - Informacje o zwycięstwach powietrznych niektórych pilotów III/3 DM Armii „Poznań” – podawane w wybranych publikacjach  książkowych  z lat 90 i po roku 2000.

1) - Józef Zieliński – Asy polskiego lotnictwa – Agencja Lotnicza ALTAIR, Warszawa 1994.

- Str. 49 -   Ppłk  pil. Mieczysław  Mumler (u z dwoma kropkami) :  

- 6.IX. – 1 He-111 (faktycznie był to wspólny zestrzał wraz z ppor. pil. Grzybowskim),
- 12.IX. – 1 He-111 (faktycznie 1 He-111 plus 1 He-111 razem z kpr. pil. Mazurem), 1 Hs-126.   Razem 3 samoloty.

----------------------------------------------------------------------------------------------------

2) - Robert Gretzyngier,  Wojtek Matusiak, Józef Zieliński – Asy lotnictwa polskiego.  Polish Air Force Aces ,  Bellona 2012.

Strona 104-105  - Mieczysław Mumler (literka u  - z dwoma kropkami)  płk pil. :

- 8.IX. 1939 r . – ½ Ju-86 (możliwe, że był to samolot Do-17 – gdyż ppor. pil. Olewiński w dniu 8.IX. – w południowym rejonie lotniska Ostrowy - zestrzelił właśnie bombowca typu Do-17 ).
 - 12.IX. – 1 He-111 plus ½ He-111.
 - 13. IX.- 1 Hs-126 (wg danych niemieckich – był to He-45 albo He-46 a wg informacji ustnych (z lat 90 tych ) w rejonie Głogowca – miał to być niemiecki dwupłat, zestrzelony o około 1 km na płn. – wsch. od  Głogowca.  Razem – 3 samoloty.  

------------------------------------------------------------------------------------------------

3) - Józef Zieliński – Lotnicy polscy w Bitwie o  Wielką Brytanię, Oficyna Wydawnicza MH.

Strona 75 – Jastrzębski Franciszek kpt. pil. :

2.IX. – He-111 (wg dokumentów londyńskich : Do-17, wg Pana J. B. Cynka – niby „He-111”).
8.IX. – Bf-110.
10.IX. – Bf-109  (rzeczywista data to : 9.IX.).

Strona 124 – Maliński Jan Leonard mjr pil. :

3.IX. – He-111.
7.IX. – Bf-110 (wbrew wszelkim publikacjom ppłk. pil. J. Malińskiego – była to data 6.IX.).

Strona 137 – Mumler (literka u – z dwoma kropkami) Mieczysław  ppłk pil. : 
 
8.IX. – Do-17  ( 0,5 zestrzelenia).            
12.IX. – He-111.
`3.IX. – Hs-126 (wg danych niemieckich – miał to być He-45 lub He-46).

Strona 210 – Wapniarek Stefan por. pil. :   

11.IX. – Bf-109 (rzeczywista data to 9.IX.).
12.IX. – Do-17 (faktyczna tutaj data – to dzień 15.IX.).
16.IX. – Hs-126 (był to zupełnie inny zestrzał niż z dnia 15. IX. w  pobliżu Piątku – a wg danych niemieckich – miał to być  He-45 albo  He-46).
 
 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4) - Józef Zieliński, Wojtek Matusiak, Robert Gretzynger – Lotnicy polscy w Bitwie o Anglię, Dowództwo Sił Powietrznych – Agencja Lotnicza ALTAIR, 2010.

Strony  95-97 – kpt. pil. Franciszek Jastrzębski  :

- 2.IX. – Ju-86 (faktycznie był to Do-17).
- 8.IX.  – Bf-110.
-10.IX. – Bf-109 (wg badań terenowych oraz danych niemieckich – był to  dzień 9.IX.).
Razem – 3 samoloty.

- Strony 149 -150 -  ppłk. pil. Jan Leonard Maliński :

- 3.IX. – 1/3 He-111 (w rzeczywistości zestrzelił on na pewno 2 He-111 ; na wschód od Wólki – a około 2 km na wschód od stacji kolejowej w Wólce,  zaś drugi He-111 – lądował przymusowo w polu pomiędzy Iwnem a Strumianami – na płn. – wsch. od  Kostrzyna, ponadto – wg danych niemieckich – trzeci He-111 – lądował przymusowo w polu na terenie III Rzeszy – zatem tego dnia – zestrzelił on w jednym locie bojowym – aż 3 samoloty He-111P ). 
- 7.IX. – Bf-110 (faktyczna data zestrzelenia tego samolotu  a także skok ze spadochronem   sierż. pchor. pil. J. Malińskiego – to dzień 6.IX.-  a nie jak to wynika z wszelkich publikacji  tego pilota – że miało to być „7.IX”).
Razem – 1  i  1/3 samolotów.

- Strony 161 – 163 – płk pil. Mieczysław Mumler (u z dwoma kropkami) :

- 8.IX. – ½ Ju-86 (możliwe, że był to Do-17 – gdyż tego typu bombowca zestrzelił z lotniska Ostrowy w dniu 8.IX. -  ppor. pil. Olewiński ).
- 12.IX. – 1 He-111 i ½ He-111.
-13.IX. – Hs-126 (wg danych niemieckich – był to He-45 albo He-46).
Razem – 3 samoloty.  

Strona 179 – por. pil. Kazimierz Jan  Olewiński :

- 8.IX. – Do-17. Razem – 1 samolot.

Strony 249 - 250 – por. pil. Stefan Wapniarek :

-11.IX. – Bf-109 (faktycznie była to data 9.IX.).
- 15. IX. -  Do-17.
- 16.IX. – Hs-126 (samolot ten spadł – wg informacji byłego pilota 131.EM – Mirosława Nowaka oraz wg badań terenowych rejonu Luszyna w latach 90 tych -  w płd. – wsch. stronie Luszyna, w  odróżnieniu  od Hs-126 – zestrzelonego 15.IX. –  w pobliżu miejscowości Piątek, zaś wg danych niemieckich – miał to być He-45 albo He-46 – który swą końcówkę lotu miał mieć w obszarze na północ od Łowicza).  
Razem – 3 samoloty.

----------------------------------------------------------------------------------------

5) - Józef Zieliński, Wojtek Matusiak, Robert Gretzyngier – Wielkopolanie w Bitwie o Anglię, wydanie II, Warszawa 2015    

- Strony 35-36 – kpt. pil. Franciszek Jastrzębski :   

 - 2.IX.  – Ju-86 (faktycznie był to Do -17).
- 8.IX. – Bf-110.
- 10.IX. – Bf-109 (wg danych niemieckich – był to dzień 9.IX.)  
Razem – 3 samoloty.

Strony 40-41 – ppłk.  pil. Jan Leonard Maliński : 

- 3.IX. – 1/3 He-111 (faktycznie zestrzelił 2 He-111 plus trzeci – który podają historycy z  Niemiec).
- 7.IX. – Bf-110 (faktyczną tu datą był dzień 6.IX.).
Razem 1 i 1/3 samolotów.

Strony 44-46 – płk pil. Mieczysław Mumler  (u - z dwoma kropkami) :

- 8.IX. – ½ Ju-86 (raczej to mógł być Do-17).    
- 12.IX. – 1 He-111 oraz   ½ He-111.   
13.IX. – Hs-126 (wg danych z Niemiec – miał to być He-45 albo He-46).
Razem – 3 samoloty.

Strona 49 – por. pil. Kazimierz Jan Olewiński :

- 8.IX. - Do-17.  Razem – 1 samolot.

Strony 58-59 – por. pil. Stefan Wapniarek :

- 11.IX - Bf-109 (faktyczna data – to dzień 9.IX.).
- 15.IX. – Do-17.
 - 16.IX. – Hs-126 (zestrzał inny niż z dnia 15.IX. - koło Piątku, natomiast wg danych niemieckich – miał to być He-45 względnie He-46 zestrzelony na płn. od Łowicza). 
Razem – 3 samoloty.

----------------------------------------------------------------------------------
6) - Józef Zieliński – Dowódcy dywizjonów Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie, Dom Wydawniczy Bellona, Poznań 2002.  

Strona 148 – Moszyński  Zbigniew mjr pil.

4.IX. – „4 września  uczestniczył  w zestrzeleniu  niemieckiego samolotu He-111 (1/2 zestrzelenia)”.    
W dniu 3. IX. – nie był on dowódcą  zasadzki w Gębarzewie  - ale był dowódcą zasadzki myśliwskiej w Cerekwicy koło  Żnina. W pościgu za He-111 – prowadzonym wraz z sierż.  pchor. pil. M. Nowakiem  - nie zdołał wypracować swym P-11 – odległości skutecznego ognia do niemieckiego samolotu – i wg wypowiedzi ustnych byłego pilota 131.EM – Pana M. Nowaka z Warszawy  - nie oddał ani jednej serii ogniowej. Natomiast pchor.  pil. Nowak – zanurkował ostro w dół celem nabrania większej prędkości – i od spodu – oddał do He-111 jedyną swą  serię ogniową do He-111 – celując w jeden z jego silników – który to samolot  - mocno już później dymiąc - wylądował na spodzie kadłuba z południowej strony jeziora Margonińskiego.  Natomiast por. pil. Moszyński – niebawem spotkał w okolicy  Żnina  -  rozpoznawczego   Do-17P  i go celnie ostrzelał – który  przeleciał 
 jeszcze dystans 70 km na północ - lądując w końcu  w polu   pomiędzy Małą Klonią a Wielką  Klonią - na płd. –  zach.  od Tucholi a na płn. –  zach. od Koronowa ; w  płn. rejonie Bydgoszczy).

-Strony 151-152 – Mumler (u z dwoma kropkami)  Mieczysław  płk pil. :

 8. IX. – ½ Do-17.
12.IX. – 1 He-111 plus ½ He-111.
13.IX.- Hs-126 (wg danych z Niemiec – był to dwupłatowiec typu He-46 lub He-46).
Razem -3 samoloty.   

- Strony 240-241 – Zaremba Jerzy kpt. pil. :

- 3.IX. – Zasadzka Kobyle Pole – ½ He-111,   ½ He-111 – prawdopodobnie,   1/3 He-111 – prawdopodobnie. Razem – ½   plus 5/6  - prawdopodobnie.  

Wszystkie podane zwycięstwa – są zgodne z „Dziennikami …”. Nie ma tutaj „innych” – a więc odbiegających od informacji z obydwu „Dzienników…”.      

Zwycięstwa – uznawane przez Pana J.B. Cynka z Londynu :   

 2.IX –  kpt. pil. Jastrzębski – zamiast Do-17 – względnie Ju-86 –  podany jest „He-111 ”.
3.IX. – zamiast 3 ułamkowych zwycięstw kpt. pil. Zaremby – 1 bombowiec He-111.
3.IX. – zamiast He-111 – jest podany bombowiec „Do-17” dla ppor. pil. Malińskiego. 
3.IX. – 1 He-111 dla por. pil. Moszyńskiego wraz z ppor. pil. M. Nowakiem – jednakże przy niewłaściwej dacie jako „4. IX.”  (ponadto jedynym zwycięzcą He-111 – był ppor. pil. Nowak).   
 9.IX. – Bf-109  - kpt. pil. Jastrzębski (przy niewłaściwej dacie „10.IX.”).
9.IX. -  Bf-109 – ppor. pil. Wapniarek (przy dacie „10.IX.”). 

Potwierdzenia i dane ze strony niemieckiej :
13.IX. – zamiast Hs-126 – strona niemiecka podaje He-45 lub He-46. 

___________________________________________________________  

 7 – I) - Zwycięstwa powietrzne IIII/ 3 DM - wg ilościowej tabelki zamieszczonej w książce :
Władysław Zaczkiewicz (Żaczkiewicz) – „Lotnictwo polskie w kampanii wrześniowej 1939 r.” – wydanej w  Łodzi w 1947 roku (na stronie 153).
7 – II) - Tabela ilościowych zwycięstw powietrznych III/3 DM – podana  w książce : Jerzy B.   Cynk – „HISTORY OF THE POLISH AIR FORCE”  - na stronie 276.  

________________________________________ 
I – W. Zaczkiewicz              II - J. B. Cynk
________________________________________
1.IX.              1                              2
2.IX.              4                              5
3.IX.              5                              3
4.IX.              5                              2
5.IX.              1                              1
6.IX.              3                              4
7.IX.              3                              3
8.IX.              2                              1
9.IX.              2                              1
10.IX.            1                              1
11.IX.            2                              2
12.IX.            2                              2
13.IX.            2                              1
14.IX.            1                              1
15.IX.            1                              1
16.IX.            1                              1
________________________________________
Razem       36                            31

------------------------------------------------------------------------------------------------------

  8) - Informacje o niektórych stratach  Luftwaffe – podane w książce : Janusz Piekałkiewicz – Polski Wrzesień. Hitler i Stalin rozdzierają Rzeczpospolitą. 1 IX 1939   -  17 IX 1039,  Wydawnictwo MAGNUM, Warszawa 1999.

Strona 115 – Polski komunikat wojskowy

Czwartek, 7  września  1939, Warszawa :
Komunikat nr 6 polskiego Sztabu Generalnego :
  Działania lotnicze : Niemieckie samoloty kontynuują bombardowanie naszych wojsk i linii komunikacyjnych. Kilkakrotnie bombardowały również Warszawę. Nasze samoloty bombardowały kolumny pancerne nieprzyjaciela. W walkach powietrznych zestrzelono w środę 15 a we wtorek 20 samolotów, gdy nasze straty sprowadzają się do 6 maszyn (…)”. 

Jeśli chodzi o podane straty Luftwaffe – to w dniu 6. IX. – powinny być dużo większe od liczby 15. Sama Brygada Pościgowa – mogła ich zestrzelić nieco więcej od 15 tu. W rejonie  lotniska Osiek Mały – twierdzono – że wieczorem na tym lotnisku głośną stała się liczba 19 tu zwycięstw powietrznych odniesionych przez pilotów III/3 DM – a zapewne mogły ram nie być dobrze znane 2 zestrzelone He-111 (przez sierż. pchor. pil. M. Nowaka i ppor.   pil. Gedymina  - którzy wylądowali na lotnisku – zasadzce w pobliżu miejscowości Ostrowy. Ponadto trój samolotowa zasadzka z okolicy Kościelca zestrzeliła minimum 2 niemieckie bombowce a ośmio samolotowa zasadzka z Przyborowa  w rejonie Czerniejewa – zestrzeliła 2 He-111 (na płd. –  wsch. od Kostrzyna, w miejscowości Klony, drugiego w okolicy  Lednogóry) a trzecim – był  Ju-87 – ostrzelany w rejonie stacji kolejowych Marzenin – Czerniejewo – który to wylądował przymusowo w polu niedaleko wioski Graby (na płd. –  zach. od Czerniejewa) – a po około 2 godzinach – został zniszczony bombami zapalającymi - przez 2 specjalnie wysłane z III Rzeszy – samoloty Ju-87.  Jak na 8 P-11 –  to zebrane dane (stosunkowo już późno  – gdyż przed samym 2000 rokiem a także po owym przełomowym roku) – wskazują raczej na słabe efekty walk powietrznych samolotów tejże zasadzki.    

Strona 125 – Rozstrzygający udział Luftwaffe

Piątek, 8 września 1939. Naczelne Dowództwo Wehrmachtu (OKW) podaje do wiadomości :
„(…) Dwa niemieckie samoloty zestrzelono nad polskim terytorium, trzeci zaginął . Zniszczono czwarty polski .okręt podwodny (…)”. 

W dniu 8. IX.  – III/3 DM – zestrzelił na pewno 1 Bf-110 i 1 Do-17, ponadto także być może 1 „Ju-86” (a raczej Do-17).  Zasadzka przy lesie Lipin – zestrzeliła 3 bombowce. Możliwe, że któreś zwycięstwo mogła uzyskać zasadzka koło Przyborowa (7 P-11 plus 1 uszkodzony – zdatny tylko do przelotów) - działająca po popołudniu  także z zasadzki  w rejonie Lipin w ilości 7 samolotów (w północnym rejonie Koła, z lekka na płn. –  zach. od Koła). Jednego rozpoznawczego Do-17 – na zasadzce Chotel – niedaleko Izbicy – po południu 8.IX. – zestrzelił kpr. pil. Kroczyński (zasadzka 2 P-11 pod dowództwem ppor. pil. Salskiego).

Strona 151 – Radio Warszawa
 
13 września 1939, godzina 22.30.    Komunikat  frontowy polskiego Naczelnego Dowództwa :
Kontynuujemy  bój w rejonie Kutna – Łowicza, zadając nieprzyjacielowi duże straty. Zestrzelono 30 nieprzyjacielskich samolotów. Nasze oddziały odparły natarcie nieprzyjaciela na odcinku Modlin – Zegrze. Bombardowanie Warszawy trwa (…).

Zapewne ów komunikat odnosi się do okresu dni –  od rozpoczęcia kontrofensywy nad Bzurą – a więc odnośnie dni 10-13.IX. względnie  9-13. IX. – i zapewne wraz z zestrzelonymi  samolotami Luftwaffe nad Warszawą przez naziemną tamtejszą OPL - z owych ostatnich dni. 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

9)  - Informacja z książki : Tomasz Tomkowiak – Tajemnice Gniezna z lat 1919 – 1960, ze strony 115 :

Strona 115  :  „Mając w ręku publikację p.t. Luftwaffe nad Polską 1939  Emmerlinga, zachodzi podstawowe pytanie : Czy prawdą jest że polscy lotnicy nie mieli licznych strąceń hitlerowskich samolotów nad ziemią gnieźnieńską ? Zaprzeczeniem tych informacji jest świadectwo Stanisława Rysia ur. 1914 r., w Pątnowie  pow. Konin. Powołany w 1934 r. do służby wojskowej w 7 Dyonie Poznań pozostał w wojsku, jako podoficer zawodowy. Z chwilą rozpoczęcia wojny został przydzielony do ochrony sztabu Armii Poznań gen. T. Kutrzeby. W dniu 3 września 1939 r. otrzymał rozkaz przewiezienia tajnych akt i eskortowania 22 pilotów niemieckich zestrzelonych w okolicach Gniezna do Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych w Warszawie, z którego zadania wywiązał się.”    

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

10) – Informacje z książki – z wydania zbiorowego -  WOJNA OBRONNA POLSKI 1939 – WYBÓR ŹRODEŁ – WOJSKOWY INSTYTUT HISTORYCZNY, Wydawnictwo MON, Warszawa 1968.

1) – Strona 452 – 453 – Nr 163   
1939. Wrzesień 2. Gniezno. – Komunikat informacyjny nr 2  sztabu   Armii „Poznań” o nieprzyjacielu.
Strona 453 „ (…) Nieprzyjaciel bombardował szereg miejscowości bez większych skutków ; jedynie w rejonie Damasławka zniszczono tor kolejowy.
   Strącono 3 samoloty nieprzyjaciela, cześć obsługi zabita, wzięto 4 jeńców.(…)”.

                                                                                       Z   r.  Szef  Sztabu Armii „Poznań” 
                                                                                                  St. Lityński.   płk dypl.

Wg innej informacji książkowej (z Gniezna) – zostały one zestrzelone nad strefą  Lasu  Miejskiego w płd. stronie Gniezna. Wg informacji ustnych – z badań i sprawdzeń terenowych południowego rejonu Gniezna – 2 z nich – po południu – zostały zestrzelone przez 2 P-11 z zasadzki  Gębarzewko  - Kokoszki Stare.  Pierwszy z nich  - około godz. 16:00 spadł na las – blisko prochowni 17.PALu – położonej na płn. – wsch. od budynku stacyjnego w Gębarzewie a jego załoga zginęła, natomiast drugi przymusowo zaraz lądował w polu, w obszarze : Cielimowo – Gurowo (na płn. – wsch. od Żydowa ) – a załogę zabrano do niewoli.  Trzeci samolot – spadł w bagna Osińca a jego załoga zginęła. Po wojnie z owych bagien (w płd. – wsch. rejonie Gniezna – wydobyto wraki 2 H-111 – w tym jednego z końca stycznia 1945 roku). W przypadku tego  trzeciego samolotu – nie udało się uzyskać dokładniejszej godziny zestrzelenia – a tym samym ustalić lotniska działania P-11c (które mogło być w Gębarzewku, w Nałęczu  -  Żydowie, przy parku w Żydowie  (z płd. jego strony – w kierunku Kosowa)  lecz także nie można wykluczać P-11 – odbywającej lot bojowy na jakimś patrolu – np. linii kolejowej z Wrześni do Gniezna czy z Poznania do Wrześni albo z Poznania do Gniezna itp.    

2) – Strony 455 – 456    -  Nr 166
1939, wrzesień 2, godz. 6.30.  Miejsce postoju. – Meldunek sytuacyjny dowódcy 28 dywizji piechoty do dowódcy Armii „Łódź”.
Strona  456  „(…) Znaleziono w rejonie Wielunia samolot niemiecki strącony przez lotnictwo, także w ciągu dnia wczorajszego strącono na odcinku dywizji na pewno 2 aparaty.”    

                                                                                      Dowódca  28  dywizji Piechoty
                                                                                Wł. Bończa – Ujazdowski, gen. Bryg.

W dniu 1.IX. – o godz. 16:00 – z Dzierznicy wysłany został patrol 6 P-11 w rejon : Ostrów Wielkopolski – Kalisz – Koło – Września.  Efekty ich lotu bojowego nie są znane. Nie można wykluczać jednak zestrzelenia jakiegoś napotkanego  niemieckiego samolotu rozpoznawczego  typu Do-17 czy obserwacyjnego typu Hs-126  czy innego jeszcze typu (gdyż to zadanie  - zwalczania lotnictwa rozpoznawczego nieprzyjacielskiego  od pierwszego dnia wojny  - było priorytetowe dla poznańskiego dywizjonu myśliwskiego).  Odnośnie Wielunia – nie jest znany jakikolwiek tam zestrzelony samolot niemiecki przez III/6 DM – broniący Łodzi, natomiast możliwy był przynajmniej 1 zestrzał polskiej naziemnej OPL w tymże rejonie. Sprawa więc owych 3 samolotów – jest zagadką – bardzo trudną obecnie do wyjaśnienia.   

3) – Strona 836 – Nr 432
1939, wrzesień [ ok.15 ], Miejsce postoju – Uwagi dowódcy 60 pułku piechoty o dotychczasowych walkach z Niemcami.
N a s z e   b ł ę d y   w  n a t a r c i u.
VI.  Przy strąconym samolocie niemieckim znaleziono instrukcję rozpoznawania szpiegów niemieckich : popielate  ubranie i popielata koszula, lub czerwona chusteczka w środku  z żółtą  kropką, lub  czekolada w złotym opakowaniu ze złotymi brzegami.

                                                                                                  Dowódca 60 Pułku Piechoty
                                                                                                                M. Frydrych, pplk   

4) – Strona 1072 -  Nr 563
[1939, wrzesień],  Z relacji szefa sztabu 14 dywizji piechoty, ppłk.  Jana Kobylańskiego, o działaniach dywizji.*
 * Relacja została opracowana w marcu 1946 r.

„W dniu 1 i 2 września Poznań był bombardowany. Duże szkody wynikły na lotnisku Ławica, aczkolwiek bojowy rzut 3 pułku lotniczego zdołał już opuścić rej. Poznania. Poza tym bombardowano rejon koszar 57 i 58 pułków piechoty oraz dworca kolejowego. Straty były minimalne. Nieprzyjaciel oszczędzał Poznań. Nasi myśliwcy strącili 2 samoloty przeciwnika. Obrona przeciwlotnicza Poznania nie wkraczała, ponieważ samoloty przeciwnika przelatywały na pułapie przekraczającym 4 kilometry, było to poza zasięgiem skuteczności strzału baterii przeciwlotniczej Poznania.” 

14. DP – w dniu  1.IX. – znajdowała się w północnej stronie Poznania a wieczorem i w nocy z 1 na 2 września – została zluzowana przez Podolską Brygadę Kawalerii i odeszła w rejon Swarzędza. W północnym rejonie Poznania – w południe 1.IX. - spadły na ziemię 2 niemieckie Messerschmitty Bf-109 : jeden w strefie Biedruska (z południowej strony  Radojewa – a jego pilot – wylądował ze spadochronem na bruku Rynku Jeżyckiego) a drugi – spadł na las po wschodniej, środkowej  stronie jeziora  Kierskiego –  a jego pilot zginął przy upadku dymiącego locie samolotu  pośród drzew lasu.  Zatem Pan J. B. Cynk  - zbytnio się tutaj pospieszył z nieuznawaniem za zestrzelonego  - tego drugiego oto Messerschmitta.    

Zestrzelenia nowe i inne – niż te podawane w „Dziennikach…” : z rejonu Wielunia z dnia 1.IX.  oraz  3 bombowce z dnia 2.IX.
Zestrzelenia – uznawane przez Pana J. B. Cynka :  1 samolot z dnia 1.IX.
Zestrzelenia – wg strony niemieckiej – żadne  w wyżej podanych.   

Straty Luftwaffe nad Polską – wg danych niemieckich – podane  w powyższej książce :  

Strona 548 – 3.IX. – Zaginęły  2 samoloty Luftwaffe a 1 został zniszczony.
Strona 577 – 5.IX. – Straty Luftwaffe – 1 samolot.

Owe podawane straty Luftwaffe – są zupełnie nic nie warte i mogą jedynie wzbudzać  lekki uśmieszek  politowania dla owych danych. Można tutaj też dostać aż „zawrotu głowy” od  ich „wielkiej podanej liczebności.”  Za to podawane w niemieckich dokumentach straty polskie – mierzone w zestrzeleniach lotniczych Luftwaffe – są to dość duże i z reguły wielkie liczby dzienne. Niestety – z owymi stratami tak było i jest na każdej z wojen, m.in.  w Korei w latach 50 tych, w Wietnamie w latach 60 i 70 tych, w wojnach na Bliskim Wschodzie a obecnie w wojnie na Ukrainie - gdzie są olbrzymie dysproporcje w stratach lotniczych obu stron  – gdzie strona ukraińska  podaje całe setki zestrzelonych samolotów i śmigłowców – a strona rosyjska podaje jedynie owe straty w dziesiątkach utraconych swych maszyn w powietrzu. I komu tutaj można w końcu wierzyć ? – czy stronie atakującej ? – czy też broniącej się ? – oto jest pytanie ! Któraś ze stron przedstawia je zawsze w wielce zakamuflowany i zaniżony sposób a druga – być może mówi prawdę lub podaje informacje nie zawsze skoordynowane i w dobry i właściwy sposób policzone (gdzie mogą przecież pojawiać się różnorakie błędy i pomyłki przy owym podliczaniu bilansu danego dnia – gdzie mogą też być przecież przypadki podwójnego, pomyłkowego liczenia jednego jakiegoś przypadku itp.).  Czasami też były (i są nadal celowo tak przedstawiane)  - z różnych  przyczyn i powodów - różne i nieprawdziwe zakłamane informacje (albo zaniżane albo też i  zawyżane – a każda ze stron – ma w tym jakieś swoje cele, trudne niekiedy do zrozumienia.  
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  
Zwycięstwa powietrzne – wg pozostałych źródeł informacji – inne niż te podawane w „Dziennikach…”:

1) – 1.IX. – zestrzał He-111 koło Nekli przez kpt. pil. Zarembę.
2-3) – 1.IX. – 2 Bf-109 – zestrzelone z innego lotniska działania – niż z zasadzki w Ławicy.
4X)  – 1.IX.  – zestrzelony samolot niemiecki  - jako zestrzał lotniczy – nieznanego typu  - w rejonie Wielunia (jako jeden z trzech znalezionych tam niemieckich wraków lotniczych rano 2.IX) – wg polskiego dokumentu wojennego Armii „Łódź”. 

5)  – 2.IX. – zasadzka  Kobyle Pole – zestrzał wczesno ranny – przez ppor.  pil. Kosteckiego (rozpoznawczy Do-17).  
6)  – 2.IX. – Kobyle Pole – Ju-86 (piloci z klucza ppor. pil. Kosteckiego).
7)  -  2.IX. – Kobyle Pole – He-111 (piloci z klucz ppor. pil. Kosteckiego).
8)  – 2.IX. – zasadzka  „Kalisz” -  Ju-52 – kpt. pil. Jastrzębski.
9) – 2.IX. – „Kalisz” – Hs-126.
 10-11) – 2.IX. – zasadzka „pod Gnieznem” – 2 He-111. 
12) – 2.IX. – 1 z 3 bombowców zestrzelonych w pobliżu Gniezna (wszystkie typu He-111) – wg dokumentu z dnia 2.IX. – wytworzonego w sztabie Armii „Poznań” (choć faktycznie w stosunkowo bliskich okolicach Gniezna (w promieniu do 10 km) – zostało zestrzelonych 6 He-111 przez samoloty P-11 zarówno z zasadzek, w tym z Kobylego Pola – w obszarze miejscowości Róża – Winiary z płn. strony Gniezna -  jak i z lotniska w Dzierznicy : jeden wpadł wraz z załogą do jeziora Wierzbiczańskiego – a drugi – jako płonąca kula ognia – spadł także ze swą załogą na las niedaleko Lubochni).    

13) – 4.IX. – Hs-126.
14) - 4.IX.  – Ju-52 – kpt. pil. Jastrzębski.

15) – 6.IX. – lotnisko Osiek Mały – Hs-126 (zestrzał podany przy dacie 5.IX. – przy okolicznościach odnoszących się do dnia 6.IX.). 
16) -  6.IX. - He-111 – kpt. pil. Jastrzębski.
17-18) -  6.IX. – 2 „Do-215” (2 Do-17Z) – kpr. pil. Matuszak oraz kpr. pil. Żerkowski.
19) – 6.IX. – Ju-52.
20) – 6.IX. – Bf-109 – kpr. M. (kpr. pil. Mazur – który po wojnie twierdził – że zestrzelił w 1939 r. – 8 samolotów).  

21) – 7.IX. – lotnisko Ostrowy - Ju-52 – por. pil. Wiśniewski.
22) – 7.IX. -  lotnisko Ostrowy – He-111 – wg inf. mjr. dypl. pil. Koźmińskiego. 

23 X) – 9.IX. – Lotnisko Lubień – 1 samolot - możliwe że typu „Do-215” (a faktycznie Do-17Z).

24-25) – 10.IX. – lotnisko podstawowe Ostrowy -  2 Messerschmitty  Bf-110  – por. pil. Bibrowicz – miał 10.IX. zestrzelić jednego Messrschmitta – zapewne typu Bf-110 a być może – wg informacji podanej przez BHL – w monografii J. B. Cynka – ze strony 351 (przy   dacie 11.IX.) – drugiego Bf-110 –  kpt. pil. Jastrzębski.   

 26-27) – 12.IX. – 2 He-111 zestrzelone nad Kutnem   (przez zasadzkę z pobliża Wieszczyc i Woli Raciborowskiej).
 X) – 12.IX. – jeden z dwu zestrzelonych przez dowódcę  III/3 DM – samolotów typu Hs-126 – przy założeniu – że zostały one obydwa zestrzelone „w locie powrotnym z interwencji naziemnej”  - a nie że jeden – wcześniej  – a więc przed wylotem 9 P-11 na ostrzelanie niemieckiej kolumny samochodowej.     

28 X) – 15.IX. – Bf-110 – który w pościgu za P-11 w locie koszącym – samemu uległ kraksie i wypadkowi lotniczemu (utrata samolotu – nie wiązała się tutaj z jego zestrzeleniem).  

 W powyższym wykazie – znalazły się też następujące zestrzelenia – podane w   dokumentach polskich z 1939 roku :   
 
1X) – 1.IX. Samolot nieznanego typu i rodzaju –  będący zestrzeleniem lotniczym w pobliżu  Wielunia – możliwe że przez III./3 DM – podczas lotu patrolowego w rejonie Ostrowa Wielkopolskiego i Kalisza.
2) – 2.IX. – Jeden z 3 zestrzelonych samolotów He-111  - w płd. i płd.- wsch. rejonie Gniezna (chodzi o bombowiec  – zestrzelony w bagna Osińca na płd. – wsch.  od Gniezna). Nieznane jest tutaj (i nieustalone) lotnisko startu   - w  locie bojowym  - samolotu P-11 (lub samolotów P-11).   
------------         -------------        --------------
Kilka jeszcze zupełnie innych zwycięstw powietrznych III/3 DM - zostało też podanych w książkach polskich wydawanych po drugiej wojnie w Wielkiej Brytanii i w Londynie (czasem też drukowanych i w Polsce) - m.in. dotyczących historii Podolskiej Brygady Kawalerii (z dni 1 i 2 września) – lecz one tutaj są zaliczane do kategorii innych polskich książek – nie związanych z lotnictwem z 1939 roku - a jedynie do publikacji wspomnieniowych odnośnie Armii „Poznań”.   

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 
 IV - Imienny rejestr zwycięstw polskich pilotów myśliwskich w II Wojnie Światowej (załącznik nr 18 w książce  Jerzego B. Cynka „Polskie Siły Powietrzne w wojnie 1943 – 1945 –  Tom II) :

Piloci myśliwscy III/3 DM lotnictwa Armii „Poznań”
_____________________________________________________________________
L.p. Nr na liście  Stopień i nazwisko  pilota        Zwycięstwa pod / Łącznie w II WŚw  
                                                                                     komendą RAF
  _____________________________________________________________________    
1     034              ppłk Mieczysław  Mumler            1      -        1                 5,5     -         1,5             _____________________________________________________________________  
2    039              kpt. Kazimierz  Sporny                    5       1      1                5         -1         1     
_____________________________________________________________________  
3    059              kpt. Stefan Wapniarek                   1        -      -                 4            -         -
_____________________________________________________________________  
4    062             kpt. Franciszek Jastrzębski               ½        1      -              3,5        -1       -
_____________________________________________________________________
5   064             por. Włodzimierz Gedymin                                                  3,5         -         -  
_____________________________________________________________________
6  116              ppor. Paweł Łuczyński                                                          2,1/3      -         -
_____________________________________________________________________
7  143             kpt. Lech Grzybowski                                                              2         -5/6      -
_____________________________________________________________________  
8  144             ppor. Jan Pudelewicz                                                              2         -0,5     -
_____________________________________________________________________   
9   177            kpt. Henryk Bibrowicz                                                             2          -         -   
_____________________________________________________________________   
10  179           ppor. Mirosław Nowak                                                            2           -         -   
_____________________________________________________________________
11   200         kpr. Kazimierz Mazur                                                                1,5     -1/3       - 
_____________________________________________________________________
12   213        chor. Wawrzyniec Jasiński                        1     1     -                1,1/3   - 1,5      - 
_____________________________________________________________________   
13   215       kpt. Jan Maliński                                          -      -      1              1,1/3       -        1   
_____________________________________________________________________
14   263       ppor. Mikołaj Kostecki                                                               1           -          -
_____________________________________________________________________
15   265      kpr. Władysław Kuik                                                                    1          -           -
_____________________________________________________________________   
16   268      por. Kazimierz Olewiński                                                             1           -          -
_____________________________________________________________________
 17  270     por. Kazimierz Wiśniewski                                                           1          -          -
_____________________________________________________________________
18   282     kpt. Wacław Chojnacki                                    1     -       -              1          -          - 
_____________________________________________________________________          19  326    por. Aleksander Wróblewski                           1       -       -            1         -           -
_____________________________________________________________________
20   347   mjr Jerzy Zaremba                                                                             ½       -5/6      -    
_____________________________________________________________________
21  355    por. Bogdan Anders                                          ½       -       -            ½         -          -   
_____________________________________________________________________
22   365   por.  Zbigniew  Moszyński                                                               ½         -          -
_____________________________________________________________________
Razem                                                                               11    /  3    / 3   /// 43,5 / 6  /3,5          
_____________________________________________________________________

Zwycięstwa z 1939 roku i z Francji z 1940 roku : 32,5  -   3   -   0,5  _____________________________________________________________________    

 Ilościowe zwycięstwa III/3 DM  –  wg Pana J. B. Cynka (I) i Pana T. Kopańskiego (II) :  
_____________________________________________________________________
 LP   Stopień i nazwisko pilota :                                (I)                                              (II)                                         
_____________________________________________________________________                                      

1) -   Ppor. pil. Gedymin                                             3                                                  3
2) –  Kpt. pil. Zaremba                                                1                                                  1
3)  -  Por. pil. Moszyński                                             0,5                                               0,5
4) -  Ppor. pil. Nowak                                                  1,5                                               1,5       
5) -  Ppor. pil. Grzybowski                                          1                                                  1 
6) – Mjr pil. Mumler (u – z dwoma kropkami)       2,5                                              2 
7) – Kpt. pil. Jastrzębski                                              2                                                  2
8) – Ppor. pil. Pudelewicz                                           2,5                                              2
9) – Ppor. pil. Maliński                                                2                                                  2
10) – Ppor. pil. Łuczyński                                            1,5                                               1
11) – Ppor. pil. Wapniarek                                         3                                                  2       
12) – Ppor. pil. Kabat                                                   -                                                   1
12) – Kpr. pil. Jasiński                                                 1                                                   1
13) – Kpr. pil. Mazur                                                   0,5                                                2  
_____________________________________________________________________    
Razem  :                                                                     22                                                  22
_____________________________________________________________________

Patrząc na owe tabelki – widać jak różne i rozbieżne są  - przypisywane poszczególnym pilotom - ilości ich zwycięstw powietrznych uzyskanych w 1939 roku . 

Jak widać z powyższych tabelek – brakuje  wielu pilotów – którzy odnosili
zwycięstwa – jak m.in. – kpr. pil. Mariana Adamskiego – który  został ASEM  już na lotnisku w Dzierznicy (wg danych ustnych),  kpr. pil. Romualda Żerkowskiego, kpr. pil. Tomasza Gabriela, kpr. pil.  Stanisława Matuszaka, kpr. pil. Brunona Kroczyńskiego, kpr. pil. Oskara Albrechta (wg informacji ustnych),  ppor. rez. pil. Józefa Czachowskiego, ppor. pil. Alfonsa Kabata,  ppor. pil. Bohdana Andersa, ppor. pil. Jerzego Salskiego,  ppor. pil. Floriana  Kortusa  i zapewne kilku dalszych (w dniu 2.IX. – ppor. rez. pil. Aleksander Wróblewski –  zapewne zestrzelił  He-111 – który na swoim lotnisku startu – lądował na spodzie kadłuba oraz kpr. pil. Leon Skarbecki – który brał udział w licznych zwycięstwach zespołowych a w dniach 10 i 11.IX. -  działając samotnie poza swym dywizjonem – wg jego wypowiedzi ustnych – miał zestrzelić prawdopodobnie 2 samoloty Hs-126 podczas swych przelotów z Łucka do Brześcia i z Brześcia w rejon Sochaczewa -  a stamtąd odleciał na lotnisko Warszawa - Okęcie – na którym dostał  się do niemieckiej niewoli).  Co szczególnie rzuca się tutaj w oczy – to zupełne niedocenianie zwycięstw podoficerów pilotów III/3 DM.  

Jak z powyższych danych wynika – polskie komisje historyczno – lotnicze działające w Wielkiej Brytanii – w wielki i znaczący sposób okradły polskich pilotów – a w największym stopniu pilotów myśliwskich III/3 DM - z bardzo licznych ich zwycięstw powietrznych (w tym dowódcę dywizjonu, dowódców eskadr i kluczy, oficerów 12 promocji OSL z 1939  roku ale najbardziej oficerów powołanych z rezerwy a w szczególności podoficerów – zaś w największym stopniu tych – którzy przydział do III/3 DM – otrzymali w kilku ostatnich dniach przed wybuchem wojny ze zlikwidowanej wtedy Pułkowej Szkoły Pilotażu w Śnieciskach koło Zaniemyśla.  Na przełomie XX i XXI wieku – przyłączyli się dalszego ich okradzenia –  polscy historycy ( w tym  - z Londynu ) pod przewodnictwem historyków z Niemiec – piszących polską historię po nowemu – wg ich „poprawności”, „słuszności” i ich punktu widzenia (tak jak w latach PRL-u – jedynie „słuszną  i prawdziwą” wersję historii dla Polski – narzucał nam ZSRR i  ich stolica w Moskwie.  A teraz mamy dla odmiany Niemcy z ich stolicą w Berlinie.  

Piloci myśliwscy III/3 DM – którzy – wg przytoczonych tutaj informacji – ze źródeł londyńskich – zasługują na tytuł ASA MYŚLIWSKIEGO  z 1939 roku :   

I  - Mjr pil. Mumler (u – z podwójną kropką)  :    
 
1) – 4.IX. – Dzierznica -  He-111 – „Dziennik…” z 1939 r.
2) – 6.IX. – Osiek Mały – Do -17Z – wg Pana J. B. Cynka.
3) – 6.IX. – Osek Mały –  ½  He-111 – (wspólnie He-111 - z ppor. pil. Grzybowskim).
4X) – 8.IX. – Ostrowy – ½ Do-17 (wspólnie  Do-17 – z ppor. pil. Grzybowskim) – wg „Dziennika …” z 1944 r. (był tam podany : Ju-86 ).                                                                                                                      5) – 11.IX. – Mnich – ½ He-111 (He-111 – wspólnie z kpr. pil. Mazurem)  - w rejonie miejscowości Piątek -  wg Pana J. B. Cynka.
6) – 12.IX. – Mnich – He-111 – lot dolotowy na interwencję naziemną – wg „Dzienników…”.
7) – 12.IX. – Mnich – ½ He-111 (wspólnie He-111 – z kpr. pil. Mazurem – podczas dolotu na interwencję naziemną) – wg” Dzienników…”.
8X) – 12.IX. – Mnich -  He-111 – podczas lotu patrolowego wzdłuż linii kolejowej Słupca – Kłodawa – wg Pana T. Kopańskiego.
9) – 12.IX. – Mnich - Hs-126 – przed lotem interwencyjnym na wyprawę naziemną.
10) – 12.IX. – Mnich – Hs-126 – przed lądowaniem  w locie odlotowym z interwencji (wg innej informacji – miały ulec wówczas zestrzeleniu aż 2 Hs-126 – chyba żeby drugiego Henschla – mógł zastrzelić inny (?) jeszcze  inny pilot dywizjonu zamiast dowódcy dyonu  (obecnie jest to sprawa zupełnie nie do wyjaśnienia).
11) – 13.IX. – Mnich – He-45 albo He-46  - wg danych niemieckich.    

Ile rzeczywiście zestrzelił d-ca III/3  DM – jest obecnie trudną sprawą do wyjaśnienia – na pewno jednak w pełni zasługuje na honorowy - choć nieoficjalny  - tytuł  ASA. Wg Innej  jeszcze publikacji  książkowej  -  11.  IX. – w locie odlotowym z naziemnej interwencji za Rossoszycą – miał on zestrzelić 2 dalsze He-111 nad Łęczycą – a trzeciego He-111 – kpr. pil. Mazur  - choć tutaj Pan J. B. Cynk  - jeden samolot typu He-111 podaje  - jako w rejonie Piątku (Jan Szatsznajder – „Drogi do Polski”, PRESSTRUST, Wrocław 1991, strony 9-13 – „Myśliwiec  ze 131 eskadry”  - informacja o 3 zestrzelonych He-111 w dniu 11.IX. – na stronie 12 (Pan  J. B. Cynk – ich ilość zredukował tutaj do 1 He-111).

II – Kpt. pil. Jastrzębski :

1) – 2.IX. – Zasadzka „Kalisz” – Do-17 (bombowiec).
2) - 2. IX. – „Kalisz” – Ju-52 – wg. inf. M.  Wańkowicza.
3)  – 4. IX. – Zasadzka „Ślesin”- Ju-52 – wg inf. M. Wańkowicza.
4)  – 5.IX. – „Ślesin” – Do-17 (bombowiec).
5) – 6.IX. – Osiek Mały – He-111 – wg inf. M. Wańkowicza.
6) -  8.IX. – (Zasadzka „Lipiny” koło wioski Maciejewo) – Bf-110.
7) – 9.IX.- Lubień – Bf-109.
8X) – 10.IX. (podana data : 11.IX.) – Bf-110 – wg BHL (w monografii J. B. Cynka na stronie  351) – sprawa – nie wyjaśniona.  
 Wg innych danych – z książki Pana płka pil. Wacława Króla – „Poznańscy myśliwcy spod znaku poznańskiego „kruka” - dochodzą tutaj jeszcze 2 zestrzelone He-111 : w dniu 1.IX. – z lotniska w Dzierznicy i rano 7.IX -  z lotniska podstawowego w Osieku Małym  : w locie w rejonie Koło – Barłogi – dwór Głębokie (gdzie spadł jeden z bombowców) i w Uniejowie (gdzie uległ zestrzeleniu He-111 – z łącznych 4 zestrzelonych niemieckich maszyn). Z pewnością d-ca 132.EM – uzyskał wystarczającą ilość zwycięstw na tytuł ASA. Mógł mieć na swym koncie zwycięstw powietrznych – największą ich ilość – ze wszystkich pilotów poznańskiego DM, a na pewno spośród oficerów pilotów III/3 DM.  

III – Kpt. pil. Zaremba :   

1) – 1.IX.- Lotnisko podstawowe Dzierznica – He-111 – zestrzelony „koło Nekli”.
2) – 2.IX. – Zasadzka „pod Swarzędzem” (Kobylnica) – rozpoznawczy Do-17.
3) – 2.IX. – (Kobylnica) – He-111.
4) – 3.IX. – zasadzka Kobyle Pole -  Ju-86 (wg  monografii Jerzego Pawlaka z 1989 roku – d-ca 131. EM – 3.IX. -  miał zestrzelić 2 Ju-86 (jednego w strefie zwanej Biedrusko – a drugiego – być może  - poza tą strefą - w  płn. - dalszej  stronie ).    
5) – 3.IX. – Kobyle Pole – He-111 „pod Wolsztynem”. Płk A. Kurowski – w dniu 3. IX. – przypisywał d-cy 131.EM - 2 zestrzelone He-111 z zasadzki w Kobylem Polu.
Ponadto 1.IX. – był on dowódcą krótko czasowej zasadzki w Kobylnicy – która na pewno zestrzeliła nad Poznaniem 2 samoloty (rozpoznawczego Do-17 i bombowca He-111 (pierwszy leżał na ulicy Wały Królowej Jadwigi – a drugi spadł na Wildzie).  A wcale nie można wykluczać jego innych zwycięstw z Dzierznicy w dniach 1 i 2.IX. (choćby zespołowych).

IV – Ppor. pil. Pudelewicz  :

1) – 2.IX. – Zasadzka „Kalisz” – Do-17 (bombowiec).
2)  - 4. IX. – Zasadzka „Ślesin” – Do-17 (bombowiec) – wg „Dziennika...”  z  1939 r.
3X) – 5.IX. –  „Ślesin”  - Do-17 (bombowiec) – wg  T. Kopańskiego.
4) – 5.IX. – Podstawowe Osiek Mały – He-111 – m.in. wg Pana J. B. Cynka.
5) –  9.IX. – Lotnisko główne w Lubieniu – Bf-109.    
Ponadto nie można wykluczać jakiegoś innego jeszcze jego zwycięstwa – odniesionego w dniach 1 - 9. IX. – tak na lotniskach podstawowych jak też i na zasadzkach.

V – Ppor. pil. Wapniarek :

1) – 5.IX. – Lotnisko podstawowe Osiek Mały – He-111 – wg „Dziennika…” z 1939 r.
2)   – 7.IX. – Zasadzka Osiek Mały – ½   Do-17 – wg inf. Pana J. B. Cynka.
3)  – 9.IX. – Możliwe – że był to start P-11 z lotniska podstawowego Ostrowy – Bf-109.
 4X) – 12.IX. – Lotnisko podstawowe Mnich – ½ Bf-109 – wg inf. Pana J. B. Cynka.
 5) – 15.IX. – Lotnisko podstawowe Luszyn – Hs-126 – koło Piątku.
 6) – 15.IX. – Luszyn –  Do-17 (rozpoznawczy).     
 7) – 16.IX. – Luszyn – wg polskich danych  - Hs-126, wg niemieckich – He-45 lub He-46.
Wg informacji „książkowych” – pilot ten działał po południu 3.IX. na zasadzce „Turek” (możliwe – że w majątku Żdżary – na południe od miasta Turek) – gdzie miano uzyskać 3 zwycięstwa  - a 4. IX. na zasadzce „Turek” (koło Warenki) – uzyskano 1 no zwycięstwo. Na zasadzkach  tych  z 2 P-11 - ponadto byli : ppor. pil. Bibrowicz – jako ich dowódca i kpr. pil. Kuik.     


VI – Ppor. pil. Grzybowski :

1) – 5.IX. – Lotnisko podstawowe Osiek Mały – He-111.
2) – 6.IX. – Lotnisko podstawowe Osiek Mały – ½ He-111 (He-111 – wraz z mjr. pil. Mumlerem).    
3X) – 8.IX. – Lotnisko podstawowe Ostrowy – ½ Do-17 (Do-17 – zestrzelony wspólnie z dowódcą dyonu).
4) – 9.IX. -  Zasadzka Osiek Mały – Bf-109.
5) – 10.IX.  – Zasadzka Osiek Mały – Bf-110.
6) – 11. IX.  – Lotnisko podstawowe Ostrowy – He-111.
Wg paru innych danych – typu książkowego – na zasadzce w Kobylem Polu – miał 3.IX.  - zestrzelić  He-111 a na zasadzce „Ślesin” – w dniu 4.IX. -  zestrzelił rozpoznawczego Do-17 – wspólnie z por. pil. Moszyńskim i kpr. pil. Gabrielem . 

 Z  innych źródeł (ustnych – zebranych odnośnie wojennego lotniska polowego w Dzierznicy) – wynika,  że  tytuł ASA – uzyskał jeszcze w Dzierznicy – pilot 131. EM – kpr. Marian  Adamski . Zapewne powinni także  go mieć tacy piloci z Września  1939 roku jak : ppor. pil. Łuczyński, ppor. pil. Maliński, z całą pewnością ppor. pil. Kostecki oraz kpr. pil. Mazur  – który twierdził – że zestrzelił 8 samolotów (co nie wynika tutaj z zaprezentowanych danych londyńskich i niemieckich – ale z innych jeszcze informacji). Możliwe – że także zasługuje na ten tytuł paru dalszych pilotów poznańskiego dyonu – których nazwisk – obecnie nie da się już w żaden sposób ustalić  – a mogą to być podoficerowie piloci – bardzo skuteczni na różnych oddalonych placówkach działań (poza lotniskami podstawowymi ) a także działający na lotnisku głównym w Dzierznicy – z którego uzyskano w 4 dniach wojny – pomad 50 zwycięstw  powietrznych i uszkodzeń. Niestety, historia III/3 DM – po wojnie opierała się jedynie na nędznych strzępkach danych informacyjnych i taka już na zawsze się pozostanie – jako bardzo pokaleczona i niedokładna, zniekształcona i z wielką ilością białych plam i różnych przeinaczeń oraz niedomówień. W latach 80 – 90 tych – gdy szereg  spraw można było jeszcze odnaleźć z zapomnienia i częściowo wyjaśnić – było wielu ludzi – w tym także noszących lotnicze mundury – którzy w niczym nie chcieli pomoc w uzyskiwaniu informacji – lecz wprowadzali różny stopień cenzury  (mimo iż rzekomo jej już nie było) i wieloletnie blokady na tego typu informacje.  A teraz – na wszystko jest już za późno - by cokolwiek tutaj (co złego nagromadziło się  w wielu powojennych latach w tym zakresie) – można było zmienić w tej dość pozytywnej przecież postawie polskiego lotnictwa wojskowego  w 1939 roku – pomimo przegranej kampanii wrześniowej (a zarazem i w historii polskiego oręża).  Niejednokrotnie w wielu redakcjach zachowywano się tak – jak gdyby owa historia III/3 DM była niezwykle i wielce wstydliwa i bardzo ale to bardzo niepewna (a taką może być ona jedynie dla Niemców a nie dla Polski i Polaków) czy też niewygodnym i zakazanym tematem tabu .  Do redakcyjnych koszów poszło kilkadziesiąt moich dobrze opracowanych artykułów,  a ukazało się ich zaledwie około 30 procent – i to jedynie w takich redakcjach (w większości nieco słabiej i mniej dokładnie przedstawiających przeze mnie sprawę III/3 DM we Wrześniu 1939 roku lub podanych w większym skrócie ) – w których nie mieli oni pod ręką książek głównie Pana J. B. Cynka i Pana  M. Emmerlinga a czasem też monografii  Pana Jerzego Pawlaka.  Niemiecka obecna narracja historyczna – odniosła  niestety w Polsce w dwudziestu paru ostatnich latach – swe duże „sukcesy” w marnowaniu chlubnych elementów historii naszej wojskowości i postawy naszego lotnictwa w latach drugiej Wojny Światowej.  O ile Niemcy jeszcze 20 lat temu podawali w języku polskim – że ich Luftwaffe zestrzeliła 200 polskich samolotów a 100 zniszczyła na ziemi – to w ostatnich już latach podają – bez żadnych oporów i skrupułów - że  ich lotnictwo zestrzeliło nam 300 samolotów w powietrzu a nasze lotnictwo myśliwskie – jedynie 40, zaś załogi bombowców typu „Karaś” i „Łoś” –  tylko jeden samolot typu Bf-109. „Właściwe” więc proporcje strat  obu walczących stron - to wg nich ponad 7 do 1, a w najgorszym razie 5 : 1 – a więc tyle razy – jaka była ich przewaga liczebna w ilości użytych samolotów a także jakościowa i odnośnie nowoczesności ich samolotów  - użytych przeciwko Polsce we Wrześniu 1939 r.  Faktyczne zaś proporcje strat – zwłaszcza w walkach powietrznych - były w 1939 roku zupełnie inne. Owszem – owa liczba 200 polskich zestrzelonych  samolotów – może nawet być i prawdą – gdyż było też i wiele zestrzelonych polskich samolotów – o których to nic nie piszą obecnie historycy niemieccy (były nawet takie przypadki w III/3 DM i w lotnictwie Armii „Poznań”) – lecz liczba „300 tu”  – jest już typową manipulacją i niemieckim kłamstwem historycznym.  Jeśli chodzi o liczbę 200 – to nieco nawet więcej zestrzelili i uszkodzili Niemcom piloci III/3 DM. Brygada Pościgowa – z tego co w roku 1956 – opisywał były pilot Benedykt Dąbrowski ze 114. EM BP -  w swych odcinkach w „Skrzydlatej Polsce”  – to nie powinna  tu zdziwić liczba blisko 100 zwycięstw ( wraz z samolotami zestrzelonymi prawdopodobnie i z samolotami uszkodzonymi ), gdyż pewna ilość ich zwycięstw – jak m.in. Ju-52 – nie została w Wielkiej Brytanii im uznana z dnia 6. IX.  – podczas akcji „wymiatania”- gdzie oficjalne dane wskazują na liczbę 79 – w owych 3 kategoriach pewności). Stosunkowo dużo – gdyż blisko 40 (z samolotami zestrzelonymi prawdopodobnie i z samolotami uszkodzonymi ) - mógł uzyskać III/4 DM z Torunia. Pozostałe dyony myśliwskie  : III/2  z Krakowa - ponad 20 zwycięstw i minimalnie mniej od 20 tu - III/6 DM ze Lwowa – broniący Łodzi – a najmniej – z około 10 ma - III/ 5 DM z Wilna, co wraz z zestrzeleniami obronnymi polskich bombowców typu „Łoś” i „Karaś” – z liczbą 22 – powinno oscylować w granicach 400.  Zatem 400 : 200  = 2 x – tak oto powinny wyglądać proporcje strat obu stron (a wiec na naszą korzyść).  Jeśli chodzi o zniszczenia samolotów na ziemi – to tutaj górą jest oczywiście Luftwaffe ze 100 zniszczonymi i wyeliminowanymi polskimi samolotami (choć nie wszystkie były typu bojowego ; tych zbombardowano około 30 - lecz głównie szkolne lub pomocnicze albo zapasowe - nieuzbrojone) – podczas gdy my im - nie zniszczyliśmy ani jednego zarówno na lotniskach III Rzeszy jak na ich lotniskach  - na zajętych już polskich terenach II Rzeczypospolitej.  Wracając do niemieckiej liczby „300” – to polscy lotnicy zarówno myśliwscy jak i załogi naszych bombowców i tak zestrzelili większą liczbę samolotów niż oni nam w powietrzu  jak też i zniszczyli na ziemi.  Tutaj proporcje wynoszą  400 : 300 = 1,33 x - na naszą  korzyść w liczbach bezwzględnych, choć dla nas oznaczało to utratę prawie 50 kilka - 60 % całości naszego lotnictwa bojowego i pomocniczego a dla Luftwaffe – jedynie niepełną 1/5 całości ich lotnictwa bojowego użytego w 1939 roku do agresji na nasz kraj (a wiec niecałe 20%). W tychże oto proporcjach – strona niemiecka okazała swą parokrotną przewagę (minimum ponad 3 krotną pod względem procentowym a tak naprawdę to czterokrotną, bowiem znaczna cześć zestrzelonych ich samolotów była stosunkowo szybko ściągana z pól przygodnych lądowań do napraw i remontów  i po jakimś czasie znów latała bojowo – a zatem nasze zestrzelenia lotnicze – mogły jedynie wyeliminować niecałe 15 % ich samolotów) – jednakże w swej ogólnej skuteczności działań – ich przewaga była niestety – dużo,  dużo większa (swe straty mieli oni czym uzupełniać – a myśmy  takich  możliwości sprzętowych ani naprawczo – remontowych  - zupełnie nie posiadali  – i to była główna skala ich przewagi). Dla Luftwaffe  - utrata całkowita 5 a nawet i 6 samolotów – stanowiła taką samą proporcjonalną stratę  - jak dla nas jedynie tylko 1 go samolotu. Ponadto błędem polskich żołnierzy z wojsk ziemnych było to – że nie niszczyli na ziemi porzuconych niemieckich wraków samolotów po ich lądowaniach terenowych – poza jedynie małymi wyjątkami  – przez co Niemcy mieli duże szanse  na ich późniejszą naprawę lub remont. W konsekwencji napaści na Polskę – lotnictwo polskie (jeśli chodzi o wszelkie nasze samoloty – w tym i cywilne) – przestało zupełnie istnieć po 17 dniach wojny (poza drobnymi jeszcze wyjątkami w następnych dniach) i tym samym zwycięstwo Niemiec w tym oto względzie – jest rzeczą tutaj wręcz bezdyskusyjną.          
                  
 =====================================================================
 

V  - Zwycięstwa III/3 DM Armii „Poznań” – przedstawiane w ważniejszych publikacjach ukazujących się regularnie od roku 2000 : 

I) – Jerzy B. Cynk -  POLSKIE  LOTNICTWO MYŚLIWSKIE W BOJU WRZEŚNIOWYM, Wydawnictwo AJ-Press,  2000 r.

1) – 1.IX. – 132.EM – kpr. pil  Jasiński – Bf-109 – Poznań.

2) – 2.IX. – 131.EM –  ppor. pil. Gedymin – Do-17 – Kórnik. 
3) – 2.IX. – 131.EM -  ppor. pil. Gedymin – He-111 – Poznań. 
4) – 2.IX. – 132.EM – kpt. Jastrzębski – He-111 – Janków (dotychczasowe publikacje  podawały – że był to Do-17).
5) – 2.IX. – 132.EM – ppor. pil. Pudelewicz – He-111  - Janków (powinien tu być : Do-17).

6) – 3.IX. – 131.EM – kpt. pil. Zaremba – He-111 – Wolsztyn.
7) – 3.IX. – 132.EM – ppor. pil. Maliński – Do-17 bomb.  – Kostrzyn (powinien tutaj być : He-111).

8) – 4.IX. – 131.EM – por. pil. Moszyński – ½ He-111, ppor. pil. Nowak – ½ He-111 – Wągrowiec (niewłaściwa tutaj data wg „Dziennika …” z 1944 r. – powinna być : 3.IX, po drugie – o czym autor nie wiedział – faktycznym i jedynym tutaj zwycięzcą  -  był ppor. pil. Nowak  - bowiem por. pil. Moszyński  - do ściganego He-111 – nie oddał ani jednej serii ogniowej – gdyż nie zdołał swym P-11 – wypracować skutecznej odległości oddania ognia).    
9) – 4.IX. – 132.EM – ppor. pil.  Łuczyński  – rejon zestrzelenia  - ? (była to płn. –  zach. skarpa jeziora Winiary w Gnieźnie).

10) – 5.IX. – 132.EM – ppor. pil. Pudelewicz - He-111 – Koło   (ostrzelany nad Kołem He-111 – spadł na płd. - wsch. od jeziora Mikorzyńskiego pod Ślesinem). 

11) – 6.IX.  – 131.EM – ppor. pil. Gedymin – He-111 – Koło.
12) – 6.IX. – III/3 -  mjr Mumler (u – z dwoma kropkami) – Do-17Z – Kalisz.

13) – 7.IX. – 132.EM – ppor. pil. Maliński – He-111 – Uniejów (pilota tego nie było już w dyonie myśliwskim w dniu 7.IX. – zatem zwycięstwo to odniósł inny pilot z klucza myśliwskiego – dowodzonego przez kpt. pil. Jastrzębskiego).
14) – 7.IX. – 132.EM  - ppor. pil.  Łuczyński  - ½ Do-17, ppor.Wapniare3k – ½ Do-17 – Opoczno (współ zwycięzcą nie mógł tutaj być ppor. pil. Łuczyński – który ubył z dywizjonu w dniu 6.IX. ; prawdopodobnie był nim kpr. pil. Mazur ze 131.EM, natomiast strona niemiecka zupełnie kwestionuje tutaj rejon Opoczna – jako miejsca utraty tego samolotu – zatem punkt jego pobojowiska musiał być gdzie indziej – np. na kierunku południowym od miast – Sieradz  – Kalisz). 

15) – 9.IX. – 131. EM – ppor. pil. Grzybowski – Bf-109 – Kamienna (samolot ten zawiesił się tylną – ogonową częścią – na rozłożystym drzewie – w odległości 3 km – na południe od zasadzki myśliwskiej Osiek Mały), natomiast 9. IX. – na południe od majątku Kamienna – uległ zniszczeniu Bf-109 (a jego pilot zginął) – będący zestrzałem ppor. pil. Wapniarka).

16) – 10.IX. – 132.EM – kpt. Jastrzębski – Bf-109  - rejon Włocławka (w rejonie Włocławka zakończył swój lot - z palącym się silnikiem Bf-109 – ostrzelany wcześniej przez  ppor. pil. Kabata ze 131.EM, natomiast palący się w locie Bf-109 – ostrzelany przez dowódcę 132.EM –  wylądował przymusowo – w pobliżu polskiej baterii artylerii – pomiędzy  wioskami Kaczawka – Czaple – we wschodniej stronie Lubienia – niemiecki pilot – został schwytany do polskiej niewoli). Faktyczną data zestrzelenia – do dzień 9.IX. 
17) -  10.IX. -  ppor. pil. Wapniarek – Bf-109 – na północ od Lubienia (faktyczna data – to 9.IX. – podany rejon końcówki lotu samolotu – odnosi się do zestrzału ppor. pil. Pudelewicza, natomiast samolot „ppor. pil. Wapniarka”  – uległ  zniszczeniu w polu wioski Lipiny, z płd. strony majątku w Kamiennej).   

18) –  11.IX. – III/3 – mjr Mumler – ½ He-111, 131.EM (od 10.IX.  - 132.EM) – kpr. pil.  Mazur  - ½ He-111 - Piątek.

19) – 12.IX. – 132.EM  - ½ Bf-109 – ppor. pil. Pudelewicz,  132. EM -  ppor. pil.  Wapniarek – ½ Bf-109 – Poddębice (ppor. pil. Pudelewicz – nie mógł brać udziału w tym locie – ze względu – że będąc ranny w rękę – 9.IX. – został odwieziony do szpitala polowego koło Lubienia).
20) - 12.IX. – III/3 – mjr Mumler – Hs-126 – Mnich.

21) – 13.IX. – 131 (132.EM) – ppor. pil. Nowak – Do-17 – Skierniewice ? (ów pojedynczo lecący znad Kutna Do-17 w stronę Wyszogrodu – został celnie ostrzelany w locie czołowym przez P-11 – w porze zmrokowej nad Luszynem – z którego niemiecka załoga wyskoczyła ze spadochronami – a samolot spadł  na ziemię na wschód od Osmolina – z płd. strony Sannik).

 22) – 15.IX. – 132.EM – ppor. pil. Wapniarek – Hs-126 - Piątek.  

Pan  J. B. Cynk - zredukował tu ilość zwycięstw III/3 DM – do liczby 22 ( i tak zachował tu „zimną krew” w stosunku do Niemców – nie zmniejszając owej liczby  - jak oni do 12 tu).

Zwycięstwa inne – niż te podawane w „Dziennikach…” i w innych dokumentach londyńskich : lp; 10,  12,  13, 14, 15, 18, 19.
Zestrzelenia – podawane przez stronę niemiecką : lp : 2, 3 a ponadto lp. 16 – w aspekcie wylądowania samolotu Bf-109 – zestrzelonego przez ppor. pil. Kabata  - w rejonie Włocławka.

II) - Książka  : Bartłomiej Belcarz, Tomasz  J. Kopański – PZL P.11c , STRATUS ,  Sandomierz 2003.

 Strona 40 – Zwycięstwa 131. EM : 

 1) - 2.IX. – ppor. pil. Gedymin – Do-17 – w pobliżu Kórnika.
2) - 2.IX. – ppor. pil. Gedymin – He-111 – wieś Złotniki (na płn. – zach. od Poznania).
3) – 3.IX. – kpt. Zaremba – He-111 – w pobliżu Wolsztyna.
4) – 4.IX. – por. Moszyński, ppor. Nowak – He-111 – z zasadzki rejonu Żnina  (właściwa data – to dzień 3.IX. a ponadto – jedynym tam zwycięzcą  był ppor. pil. Nowak - gdyż por. pil. Moszyński – nie strzelał do tego samolotu).
5) – 6.IX. – ppor. pil. Gedymin – He-111 – rejon Koła.    

Strona 42 – Zwycięstwa 132.EM :

1) - 1.IX. – kpr. pil. Jasiński – Bf-109 – zasadzka Poznań – Ławica.

2) – 2.IX. – kpt. Jastrzębski – He-111 – zasadzka  na płn.  od Kalisza (był to : Do-17).
3) – 2.IX. – ppor. pil. Pudelewicz – He-111 – zasadzka rejonu Kalisza (był to : Do-17).

4) – 3.IX. – ppor. pil. Maliński – He-111 – zasadzka P-11 - koło Gębarzewa – końcówka lotu – w rejonie Kostrzyna.

5) – 4.IX. – ppor. pil. Łuczyński – Do-17 – zasadzka blisko Gębarzewa.

6) – 5.IX. – ppor. pil.  Pudelewicz -  Do-17 – rejon  Ślesina (zapewne ów pilot – zastrzelił jednego z 3 Do-17 na zasadzce Kleczew – Białobród – zwanej „Ślesinem”, pozostałe 2 Do-17 – zestrzelili : kpt. pil. Jastrzębski i ppor. pil.  Olewiński, bowiem ppor. pil. Łuczyński  – swego Do-17 – zestrzelił na zasadzce koło Piotrowa – w rejonie Krzesin a nie na zasadzce „Ślesin”).  Ppor. pil. Pudelewicz - będąc na zasadzce „Ślesin” – w pierwszym dniu jej działalności – 4.IX. - przed wieczorem – zestrzelił w południowym rejonie Konina – jednego z dwu bombowców typu Do-17.

7) – 7.IX. – ppor. pil. Maliński – Bf-109 z osłony He-111- w walce w obszarze Kalisz – Koło (pilota tego nie było już w dywizjonie w dniu 7. IX. – więc zwycięstwo to musiał odnieść inny pilot dyonu – możliwe, że ze 132.EM. Wg danych zebranych ustnie – odnośnie dnia  7.IX. -  istnieje możliwość zestrzelenia na Ziemi Konińskiej – 2 samolotów Bf-109.

8) –  9.IX. – ppor. pil. Kabat -  Bf-109 z jednostki I.(J) LG2 (9.IX. – pilot ten był jeszcze w swej 131.EM, natomiast od 10.IX. – będąc już w 132.EM – nie wykonywał żadnych lotów bojowych). Wg wcześniejszych polskich informacji – zestrzał ten był podawany jako prawdopodobny.  

9) – 10.IX. – ppor. pil. Grzybowski – Bf-110 – zasadzka Osiek Mały.
10 - 10.IX. – kpt. pil. Jastrzębski – Bf-109 – walka o lotnisko Lubień (faktyczna data : 9.IX.)    
11) – 10.IX. – ppor. pil. Wapniarek – Bf-109 – walka o lotnisko w Lubieniu (data : 9.IX.). 

12) – 12.IX. – kpr. Mazur – He-111 – pobliże miejscowości Szadek.                                        13) – 12.IX. – mjr Mumler (u z dwoma kropkami) – He-111 –  patrol między Słupcą a   Kłodawą (z „dokumentów  londyńskich” – ani z dotychczasowych danych polskich - nie wynika takowe zwycięstwo w tymże dniu, lecz nie wszystko o zwycięstwach III/3 DM – niestety  jest znane i wiadome ; mogą więc tu i ówdzie być jakieś nieznane i nieujawnione dotąd informacje, relacje i materiały – w tym archiwalne).     

14) – 13.IX. – ppor. pil. Nowak – Do-17.
15) – 13.IX. – mjr Mumler - Hs-126 – patrol (wg danych z Niemiec - był to He-45 lub He-46).

16) – 14.IX. – kpr. Mazur – Hs-126 – patrol rejonu Żychlina.

17) – 15.IX. – ppor. pil. Wapniarek – Hs-126 – rejon Piątku.  

Razem III/3 DM – 22 samoloty. Powyższe dane – nieco różnią się od tych przedstawianych przez Pana J. B. Cynka z Londynu (inne samoloty – niż wg Pana Cynka  - odnoszące się dla  pilotów 132.EM : lp.  6, 7, 9, 12, 13, 15, 16).
Inne samoloty – niż podawane w „Dziennikach…” i w innych jeszcze dokumentach londyńskich  - dla 132.EM : lp. 6, 7, 8, 13.
Zastrzelenia będące w zgodzie ze stroną niemiecką : 131.EM – lp. 1,2, 132.EM – lp.8.   

Zwycięstwa  łączne – wg danych Pana J. B. Cynka i wg Pana T. Kopańskiego (z dokonanymi poprawkami dat) :

1) – I.IX. – zasadzka w Ławicy – Bf-109 – kpr. pil. Jasiński.

2) – 2.IX. – zasadzka Kobyle Pole – Do-17 – ppor. pil. Gedymin.
3) – 2.IX. – Kobyle Pole – He-111 – ppor. pil. Gedymin.
4) – 2.IX. – zasadzka Janków („Kalisz”) – He-111 - kpt. pil. Jastrzębski (powinno być : Do-17).
5) – 2.IX. – Janków – He-111 – ppor. pil. Pudelewicz (powinno być : Do-17).

6) – 3.IX. – zasadzka Kobyle Pole – He-111 – kpt. Zaremba.
7) – 3.IX. – zasadzka „Gębarzewo” – He-111 – ppor. pil. Maliński (Pan J. B. Cynk  – podał tutaj niewłaściwie Do-17). 
8) – 3.IX. – zasadzka  „Żnin”  - He-111 – ppor. pil. Nowak (nie było to 4.IX. – lecz 3. IX. – por. pil. Moszyński – nie oddał do ściganego He-111 – ani jednej serii ogniowej). 

9) – 4.IX. – zasadzka „Gębarzewo” – Do-17 – ppor. pil. Łuczyński.

10) – 5.IX. – zasadzka „ Ślesin” – Do-17 – ppor. pil. Pudelewicz (zapewne mógł to być jeden z trzech zestrzelonych tam w płn. i w płn. – wsch. rejonie Ślesina – bombowców typu Do-17 – które atakowały przejście  mostowe w Ślesinie) – inf. wg Pana T. Kopańskiego.
11) – 5.IX. – lotnisko podstawowe Osiek Mały – He-111 – ppor. pil. Pudelewicz (zestrzał na P-11 dowódcy dyonu – który po południu przebywał na lotnisku polowym w Malczewie – a poleciał tam z zasadzki  „Ślesin” - samolotem RWD-8 z ppor. pil. Olewińskim ; przed wieczorem ów RWD-8 uległ utracie przy lądowaniu terenowym w odległości około 3,5 km na południe od lotniska Osiek Mały).   

12) – 6.IX. – przelot – w locie patrolowym – z lotniska podstawowego Osiek Mały – na nową zasadzkę Ostrowy – He-111 – ppor. pil. Gedymin.
13) – 6.IX. – lotnisko podstawowe Osiek Mały - Do-17Z - mjr pil. Mumler (u – z dwoma kroplami) – samolot ten spadł w polu wioski Pólko – w płn. stronie Kalisza.

14) – 7.IX. – lotnisko podstawowe Osiek Mały (pora ranna) – He-111 - pilot ze 132.EM – pod dowództwem kpt. pil. Jastrzębskiego (ppor. pil. Malińskiego – nie było już od południa 6.IX. –  w III./3 DM). 
15) – 7.IX. – Osiek Mały – Bf-109 -  pilot ze 132.EM (ppor. pil. Malińskiego – nie było już w dyonie myśl. – a w powyższym rejonie ( Kalisz – Koło) – wg danych ustnych – uległ 7.IX. –  zestrzeleniu 1 Bf-109 – a drugi – w innym rejonie.
16) – 7.IX. – zapewne zasadzka Osiek Mały – Do-17 – zapewne kpr. pil. Mazur  i ppor. pil. Wapniarek (zestrzelenie w dość dalekim pościgu – końcówka lotu tego samolotu – nie jest znana odnośnie miejscowości).  

17) – 9.IX. – zasadzka Osiek Mały – Bf-109 – ppor. pil. Grzybowski (pilot ten przebywał tam wraz z ppor. pil. Nowakiem).
18) – lotnisko podstawowe Ostrowy – Bf-109 – ppor. pil. Kabat – przymusowe lądowanie palącego się B-109 –  w rejonie Włocławka - Brześcia Kujawskiego .
19)  - 9. IX. – lotnisko główne  lotnictwa Armii „Poznań” i „Pomorze” – Bf-1-09 - kpt. pil. Jastrzębski (palący się Bf-109  - wylądował 9.IX. przymusowo we wschodniej stronie Lubienia).  
20) – 9.IX.- wg jednej informacji z „londyńskich dokumentów” – start i lądowanie P-11  - z lotniska podstawowego dyonu – Ostrowy (wg innych danych – z lotniska w Lubieniu) – ppor. pil. Wapniarek (palący się Bf-109  - spadł w polu wioski  Lipiny  - z płd. strony Kamiennej).

21) – 10.IX. – zasadzka Osiek Mały – Bf-110  – ppor. pil. Grzybowski (przebywał wraz z kpr. pil. Gabrielem). 

22) – 11.IX. – lotnisko podstawowe Mnich – He-111 – mjr pil. Mumler wraz z kpr. pil. Mazurem – zestrzał w rejonie miejscowości Piątek (zestrzał  „nowy” i „inny”  - niż te podawane  w „znanej” dokumentacji londyńskiej ; gdyż ponadto jest  jeszcze  dość dużo różnych innych dokumentów londyńskich – w których są podawane pojedyncze  informacje o zestrzelonych  samolotach niemieckich przez pilotów III/3 DM” - czasami odbiegające  może od danych z głównego nurtu – a więc głównie od informacji podawanych w dwu „Dziennikach…”).  

23)  – 12. IX. –  podstawowe Mnich  być może - pilot 132. EM -  ppor. Olewiński ( ? ) oraz ppor. pil. Wapniarek – Bf-109  -  zestrzelony w rejonie miejscowości Poddębice  (zestrzał „nowy i inny”- niż podawany w „znanej” dokumentacji londyńskiej – która jednak może  tam mieć jeszcze różne skrywane dotąd „tajemnice” związane z Wrześniem 1939 roku).  Ppor. pil.  Pudelewicz – od wieczora 9.IX. – znajdował się w szpitalu polowym.   W 132.EM – z dniem 10.IX. –  byli  następujący podchorążowie piloci : ppor. Olewiński, ppor. Wapniarek, ppor. Anders – który wieczorem 1.IX.  otrzymał przydział do 131.EM (za ciężko rannego F. Kortusa ) – a który  po skoku ze spadochronem z małej wysokości (jako zestrzelony w obronie lotniska w  Lubieniu  - przez B-109 - ) przed wieczorem 9.IX. – na lotnisku zapasowym w Katarzynie koło Przedecza – z powodu kontuzji stóp – już więcej nie latał do końca swego pobytu w dyonie. Także już po 9.IX. – nie latał ppor. pil. Kabat. Loty odbywał jedynie ppor. pil. Nowak. Do dnia  10.IX. ubyli następujący podchorążowie piloci : Kortus – 1.IX., Maliński – 6.IX., J. E. Kowalski – który w 131.EM – wg danych londyńskich  - miał  odbyć  3 loty bojowe – odjechał rzutem kołowym w  rejon Lublina – Świdnika  - 8 albo 9. IX.,  Jaroszka – który zginął po po południu 9.IX., Pudelewicz – 9.IX. i Salski – który o świcie 10.IX. – odleciał z Lubienia do Kierza.                                                                                                                                                                           24) – 12.IX. – lotnisko podstawowe Mnich – Hs-126 – mjr pil. Mumler.   
25) – 12.IX . – Mnich – He-111 - kpr. pil. Mazur – zestrzał w rejonie miejscowości Szadek:  pomiędzy Łaskiem a Poddębicami).
26) – 12.IX. – Mnich – He-111 – mjr pil. Mumler – zestrzał podczas patrolu linii kolejowej Słupca – Kłodawa (zestrzał „nowy – dotąd nieznany” przy dniu 12.IX.).

27) – 13.IX. – Mnich – Do-17 (rozpoznawczy) – który wieczorem spadł pomiędzy  Luszynem a Sannikami – ppor. pil. Nowak.
28) – 13.IX. – Mnich – chodzi o dwupłata He-45 lub He-46 – mjr Mumler (zestrzał podczas nieco mglistej pogody w porze popołudniowej).
 
29) – 14.IX. – Mnich -  Hs-126 – kpr. pil. Mazur – koło Żychlina.

30) – 15.IX. – lotnisko podstawowe Luszyn – Hs-126  - ppor. pil. Wapniarek – rejon : Piątek.             

 Jak wynika z powyższych danych – bynajmniej nie ma 100 procentowej jednomyślności – odnośnie zwycięstw III/3 DM w 1939 roku – pomiędzy Panem J. B. Cynkiem  z Londynu – a historykami lotniczymi z Polski. Są tutaj różne rozbieżności i nieścisłości w owych podawanych informacjach. Pan Cynk – nie miał możliwości sprawdzania londyńskich danych – na terenie Polski. Inni polscy historycy – bazując na danych londyńskich i powojennych relacjach niektórych polskich pilotów zamieszkałych po wojnie w Polsce – niemalże zupełnie nie wykorzystywali tutaj badań terenowych (odnośnie lotnisk z 1939 roku i punktów pobojowisk samolotów tak polskich jak i niemieckich). Niestety – obszar – na którym rozgrywały się walki powietrzne III/3 DM – był bardzo wielki i wynosił około 300 km długości i nieraz więcej niż 100 km szerokości – a więc około (lub ponad 30 000 km kwadratowych – a więc prawie że jedną dziesiątą obecnego terytorium Polski – co nie  było czynnikiem sprzyjającym bardzo czasochłonnym badaniom terenowym)  NIe czyniono tego  - zaraz po wojnie – za pomocą zbierania danych od młodzieży w szkołach podstawowych i średnich (co robiono w zakresie niektórych tylko tematów odnośnie II Wojny Światowej ) – którzy mogli się pytać zarówno swoich rodziców, dziadków sąsiadów czy innych osób w swej miejscowości lub pobliskich). Nie  było też akcji zbierania informacji za  pomocą  takich mediów jak : prasa, czasopisma ( w tym lotnicze i wojskowe),   radio i telewizja – zapewne głownie ze względów ideologicznych – bowiem po wojnie  - przez wiele, wiele lat  - liczyła się jedynie historia PPR, PZPR, ZSRR, KPZR,  PRL, marksizmu – leninizmu, ruchu robotniczego w Polsce - Europie i w świecie,  KPP, ZPP, PKWN, GL, AL, BCH, MO, ORMO,    LWP i LLP ( stosunkowo już słabiej w stosunku do tych organizacji podanych tu na początku ). Natomiast historia odnosząca się do 1939 roku – była traktowana marginalnie i po macoszemu – podobnie jak historia AK, Powstania Warszawskiego, PSZ na Zachodzie i wielu innych podobnych tematów.  

Samoloty  „nowe” (i inne) – niż podawane w przedstawionych  tutaj najważniejszych źródłach londyńskich :

1) – 5.IX. – Lotnisko podstawowe Osiek Mały – He-111 – ppor. pil. Pudelewicz (samolot – ostrzelany nad Kołem – spadł na ziemię w płd. – wsch. stronie Ślesina). Zestrzał opisywany w kilku polskich publikacjach książkowych.
2) - 6.IX. – Lotnisko podstawowe Osiek Mały – Do-17Z -  mjr pil. Mumler (u- z dwoma kropkami) – samolot ten spadł w rejonie Kalisza (w polu wioski Pólko - w płn. stronie Kalisza). Zestrzał – „nowy, dotąd nieznany” – mający pokrycie w badaniach terenowych i  danych typu ustnego.
3) – 7.IX.  rano - Lotnisko podstawowe Osiek Mały – He-111 – zestrzał w Uniejowie  (pilota 132.EM - z klucza myśliwskiego kpt. pil. Jastrzębskiego).  Zestrzał opisywany w londyńskich i polskich książkach. 
4) - 7.IX.  - zasadzka Osiek Mały –  Do-17 – prawdopodobnie kpr. pil. Mazur oraz sierż. pchor. pil. Wapniarek – dość daleki zestrzał od lotniska Osiek Mały (w płd. lub w płd – zach. rejonie). Podawany w polskich publikacjach – jako dokonany prawdopodobnie.
5) -  7.IX. – Osiek Mały (przed południem – jako lotnisko podstawowe, od południa – jako zasadzka lotniska podstawowego Ostrowy) – Bf-109 – zestrzał – być może pilota 132.EM –        w rejonie Kalisz – Koło. Zestrzał „nowy i nieznany” – choć w polskich publikacjach były podawane informacje o zestrzeleniu samolotu Bf-109 przy dacie 7.IX.
6) – 9.IX. – Lotnisko podstawowe Ostrowy – Bf-109 – ppor. pil. Kabat – przymusowe lądowanie samolotu w rejonie Włocławka i Brześcia Kujawskiego  ( pilot wzięty do polskiej niewoli ). Dotychczas – był podawany jako zestrzał prawdopodobny tego pilota – a jako pewny – przez  stronę niemiecką.  
7) -  9. IX. – Zasadzka Osiek Mały – Bf-109  - ppor. pil. Grzybowski  - samolot ten spadł w lesie, 3 km na południe od lotniska. Zestrzał – podawany w kilku polskich publikacjach.
8) – 11.IX. – Lotnisko podstawowe Mnich (po południu) - He-111 – mjr pil. Mumler (u – z dwoma kropkami) i kpr. pil. Mazur – zestrzał w rejonie miejscowości Piątek. Zestrzał „zupełnie nowy i dotąd nieznany”.  
9) – 12.IX. – Lotnisko podstawowe Mnich – Bf-109 –  być może  ppor. pil. Olewiński (?) i ppor, pil. Wapniarek – zestrzelenie uzyskane w rejonie Poddębic. Zestrzał – zupełnie „nowy i dotąd nieznany”                                                                                                                                               10) – 12.IX. – Lotnisko podstawowe Mnich – mjr Mumler – patrol linii kolejowej Słupca – Kłodawa (w tej oto postaci – zestrzał „nowy i dotąd nieznany”).      
 

 ===================================================================
VI – Dane niemieckie :

 I) – Dane dotyczące strat Luftwaffe nad Wielkopolską – z niemieckiego dokumentu – przetłumaczonego na język polski – umieszczonego w grubej monografii J.B. Cynka :

1) – Strona 250 – 5.IX. – Jest tam podane – że jeden He-111P z 4. Floty – z jednostki III./KG 4 – nr fabr. 1465 – uległ całkowitej utracie w rejonie Kutno – Łowicz.                                              Wg informacji ustnych z Kleczewa – kilku młodych nastolatków z Kleczewa – przebywających na tym lotnisku po południu w dniu 5.IX. – aż do alarmowego odlotu samolotów z tego lotniska  (zasadzka  nazywana „Ślesinem” – na której znajdowało się 6 P-11, 3 „Karasie”, 1 RWD-8 – który potem odleciał i więcej go już nie było,  kilka PWS-26 ;  2 -  3 maszyny)  -  twierdziło, że jeden z pilotów myśliwskich zasadzki  - po południu cieszył się swym zwycięstwem osiągniętym po długiej pościgowej walce do rejonu prawie że Łowicza – gdzie po jego ogniowych strzałach – ostatni z niemieckich bombowców  - nagle eksplodował w powietrzu – spadając w szczątkach na ziemię, a którego załoga – zginęła.   Strona niemiecka twierdzi – że owszem za owymi Heinklami podążał 1 P-11 – lecz eksplozja bombowca – miała być skutkiem  „zwyczajnego wypadku lotniczego”. Owi świadkowie – widzieli także na swoje oczy  zestrzelenie  3 bombowców (Do-17)  z kilkunasto samolotowej ich grupy – lecących od zachodu ku przeprawie mostowej w Ślesinie - które to po kolei – zaczęły spadać do ziemi w otoczkach ognia i dymu w płn. i   płn. – wsch. stronie tego niedużego miasteczka. 

 2X) – Strona  264 –  6.IX.  – Na stronie tej jest podane – że w rejonie Koła zaginął samolot Ju-87 z jednostki III./ St.G 2 z 1. Floty – który według innych danych niemieckich – po pewnym czasie odnalazł się na swym lotnisku – a nie został później wykreślony z owej listy strat.  Zatem – podaną listę strat Luftwaffe – należy zmniejszyć o jeden samolot (typu Ju-87).

 3) – Strona   264 -  6.IX. – Jest tam podane – że jeden samolot Do-17Z – z 4 Floty – z jednostki III./KG 76 – został  utracony koło Kalisza. Podczas kilku sprawdzeń i badań terenowych w północnym rejonie Kalisza – owego punktu pobojowiska lotniczego – nie udało się wykryć. 

 4X) - Strona 408 – Jest tam podane – że dnia 27. IX.-  w środę – w miejscowości Pakosław (poznańskie) – uległ rozbiciu samolot kurierski Junkers W 34 (z uszkodzeniami krytycznymi).  Jedna miejscowość Pakosław znajduje się na płd. – wsch. od Lwówka (położonego na zachód od Poznania) a druga – na płd - wsch. od Miejskiej  Górki (południowy rejon Gostynia).  Owego punktu pobojowiska – nie udało się wytropić podczas sprawdzeń i badań terenowych prowadzonych na terenie Wielkopolski.

5)- Przyglądając się wnikliwie – niemieckim listom strat dziennych (które za owe 30 dni września 1939 roku – posiadam w blisko 30 kartach ; brakuje bowiem kartki z dnia 4. IX.) – przy dacie 2.IX. – jest podane, że jeden Do-17F – uległ gdzieś utracie nad Polską. Wiadomym jest – że taki rozpoznawczy Do-17F – został   zniszczony na płd. - zach.  od Kórnika – spadając na las pomiędzy wioskami Czołowo – Mieczewo  ( nieco bliżej Mieczewa ). Pomimo – iż ten ostatni  zestrzał jest podawany i przedstawiany w dużej liczbie różnych publikacji – jak się okazywało podczas zbierania danych metodami ustnymi – bynajmniej nie należał on do najlepiej znanych i najbardziej zapamiętanych zestrzeleń lotniczych z 1939 roku tak na Ziemi Poznańskiej jak i w całej Wielkopolsce (mnóstwo ludzi – będących świadkami zestrzeleń lotniczych czy informatorami o pobojowiskach lotniczych – w dużo lepszym i  większym stopniu – pamiętało o innych zestrzeleniach  samolotów niemieckich -  o których to zupełnie milczały polskie książki, głównie lotnicze.  I jest to wszystko – co można znaleźć na owych kartach niemieckich strat w Wielkopolsce.   Tak więc wygląda – „doskonały”  niby wykaz strat Luftwaffe.  

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 II) – Dane niemieckie – przedstawiane w publikacjach książkowych i w czasopismach przez Pana Mariusa Emmerlinga (m.in.:  Lotnictwo wojskowe -  MAGAZYN MIŁOŚNIKÓW LOTNICTWA nr 3/2002 (Maj – czerwiec) – Strony 55- 60 – Artykuł : Marius EMMERLING (Niemcy) – Dywizjon myśliwski III/3 w kampanii wrześniowej  1939 r.

Zwycięstwa III/3 DM :

-1) – 2.IX. – zasadzka Kobyle Pole – ppor. pil. Gedymin – rozpoznawczy Do-17F z jednostki 2.(F)/21 – pobliże Kórnika.    
-2) – 2.IX. – Kobyle Pole – ppor. pil. Gedymin – He-111J z jednostki Westa 1 – samolot rozpoznania meteorologicznego – północny (płn. – zach.) rejon Poznania.
- 3U-  Uszkodzony) – 2.IX. – Kobyle Pole – ppor. rez. pil. A. Wróblewski – He-111 z jednostki 1./KG 27 – samolot ostrzelany na linii pościgu od rejonu Swarzędza – do rejonu Kutna. Na pokładzie samolotu – śmierć poniósł mechanik pokładowy. Samolot ten lądował na swym lotnisku startu – na spodzie kadłuba – odnosząc 30 % uszkodzenia (skoro strona niemiecka uznaje w ten sam sposób za zestrzelenia pewne polskie samoloty lądujące przymusowo na swych lotniskach startu – więc za zestrzelenie pewne można tutaj uznać także i ten samolot  - choć po remoncie czy naprawie – mógł on oczywiście latać dalej). Zestrzał nowy, dotąd nie znany w Polsce.     
-4u – lekko uszkodzony) –  2.IX. -  lotnisko działania P-11- nieznane (Dzierznica,  „Śnieciska”, Kobyle Pole , inne ?) – Hs-126 z 1.(H)/21 – ostrzelany  na płd. – wsch. od Poznania (załoga lekko ranna – a uszkodzenia samolotu : 10 %).   

-5u) -  3.IX. - He-111H  z Stabsstaffel/KG 26 – który to samolot operował  w godzinach 10:52 – 13:15 w rejonie : Bydgoszcz  – Inowrocław - Chełmża – Toruń. W pobliżu Poznania samolot ten został ostrzelany przez 1 P-11 (albo z Kobylego Pola albo z zasadzki  pod Gnieznem  z Gębarzewka  ?).   Heinkel  miał w granicach 25 - 30 przestrzelin a jego uszkodzenia oszacowano na 20 %.        
-6u) – 3.IX. – lotnisko podstawowe w Dzierznicy i zasadzka Kobyle Pole – He-111 z III./KG 27 – pierwszy przedwieczorny atak 3 P-11 – miał miejsce w obszarze Września  - Poznań. Możliwe – że znad rejonu zasadzki Kobyle Pole – ten oto samolot był atakowany dalej przez 2 P-11. Samolot ten – z palącym się prawym silnikiem – wylądował na lotnisku swego startu.
 -7U)  – 3. IX. – zasadzka „Gębarzewo” – He-111P – sierż.  pchor. pil. Maliński -  jeden z 3  He-111 P – ostrzelanych nad Szemborowem (na płn. – wsch. – od stacji kolejowej  w Otocznej – wylądował przymusowo w terenie przygodnym – na terenie III Rzeszy.
-8U) – 3.IX. – zasadzka „Żnin” -  rozpoznawczy Do-17P – nr fabr. 4124 z III./StG 2 – ostrzelany w okolicy Żnina – wylądował na spodzie kadłuba w polu wiosek  Mała  Klonia     i Wielka Klonia  – w odległości 70 km na północ od Żnina.

 -9u) – 6.IX. – lotnisko podstawowe Osiek Mały – rozpoznawczy Do-17Z – z 10 Stabsst.KG 76 – o godz. 7:10 – zaatakowany przez 6 P-11 (na zachód od Turka) – otrzymał 32 przestrzeliny oraz został w nim ranny obserwator. 
-10)  – 6.IX. – Osiek Mały – Do-17Z – z III./ KG 76  - który to samolot  został ostrzelany przez 6 P-11.  W  godz. 9:40 - 10:12  ostrzelano  minimum 2 bombowce – z których jeden wylądował na spodzie  kadłuba w polu – na północ od Stawiszyna a załoga spaliła swój samolot – po czym zbiegła do kolonistów niemieckich a do polskiej niewoli dostał  się jedynie obserwator.  Miejsca tego pobojowiska – nie udało się wykryć podczas sprawdzeń terenowych w latach 90 tych.
 -11U)  – Osiek Mały – Do-17Z – z III./KG 76 -  drugi bombowiec – który wylądował na spodzie kadłuba (w rejonie Kalisza) – doznając 20 % uszkodzeń.  Punktu tego pobojowiska – nie udało się odnaleźć.
 -12u)  – Osiek Mały – Do-17Z FI  + JA – otrzymał 25 trafień.   W tymże dniu – kilka innych samolotów – miało jeszcze „po parę trafień” od ognia P-11.                                                                       -13u) – Osiek Mały – Bf-110 – sierż. pchor. pil. Maliński – samolot ten – z uszkodzonym silnikiem – miał dolecieć na swe lotnisko startu.
 -14u) – Osiek Mały – He-111H z  I./KG 53 – w rejonie Konina – otrzymał  30 trafień w prawy silnik – jednakże zdołał  dolecieć na swe lotnisko.

 -15u) – 7.IX. –  po południu - Osiek Mały – Do-17Z z   III./KG 3 – ranny został w locie jeden z członków załogi a bombowiec miał po wylądowaniu na swym lotnisku – 20 % uszkodzeń.  
 
 -16)  -  9.IX. – lotnisko podstawowe Ostrowy – He 46 nr fabr. 317 z 4.(H)/23 – zestrzelony przez nieznanego z nazwiska pilota (być może ze 131.EM ?) w pobliżu Ozorkowa  – którego załoga tam zginęła.
-17)  – 9.IX. – Ostrowy – Bf-109E – ppor. pil. Kabat – niemiecki ostrzelany samolot – lądował przymusowo w pobliżu Brześcia Kujawskiego a jego pilot – dostał się do polskiej niewoli.                                                                                                                                                                  -18X) – 9.IX. – lotnisko  główne w Lubieniu – Bf-109E z 3. (J) - /LG 2 -  który to samolot – z powodu awarii kompasu (nie wiadomo czy w związku z jakimś uszkodzeniem od ognia P-11 - czy też może bez takiego związku) – doleciał pod Stargard Szczeciński – lądując na spodzie kadłuba – doznając przy tym uszkodzeń rzędu 90 % w miejscowości Augustwalde (koło obecnego Rębusza – pomiędzy Dobiegniewem a Choszcznem lub nieco dalej, koło miejscowości Wielgowo – na płn. – zach. od Stargardu Szczecińskiego, obecnego miasta o nazwie Stargard ). 

 -19) – 13.IX. – rozpoznawczy Do-17P – nr fabr. 1122  – z I./StG 76 – który po ostrzelaniu nad Kutnem w porze przed południem –  wylądował na spodzie kadłuba (na wschód od Kutna) – a jego załoga dostała  się do niewoli. Został on ostrzelany przez jedną P-11 – działającą na zasadzce  Sklęczki  (na płd - wsch. od Kutna).  Zestrzał – potwierdzony ustnie podczas  sprawdzeń terenowych rejonu Kutna.                                                                                    -20) – 13.IX. około południa – lotnisko podstawowe Mnich  - He-45 lub H-46 z 4.(H)23 – mjr pil. Mumler (u z dwoma kropkami) – w rejonie lotniska.  Zestrzał  potwierdzony przy sprawdzaniach terenowych rejonu Głogowca.

X ?) – 14.IX. – podstawowe Mnich – Hs-126 – kpr. pil.  Mazur – rejon Żychlina – brak tutaj „dobrych źródeł niemieckich” stwierdzającą na 100 % - utratę tego samolotu.

 -21U) – 15.IX. – lotnisko podstawowe Luszyn – rozpoznawczy Do-17F  - z 3.(F) /10 – ppor. pil. Wapniarek – w rejonie Łowicza – samolot po lądowaniu na spodzie  kadłuba  - miał 30 %   uszkodzeń. 

-22)  – 16.IX. – lotnisko podstawowe  Mnich  - He-45 lub He-46 z 5 (H)/13 – ppor. pil. Wapniarek – załoga samolotu  zginęła w szczątkach samolotu – na północ  od Łowicza.

Na powyższej liście znalazły się następujące lekko uszkodzone samoloty (10 - kilkanaście - 20 - do 30 %) :    
                                                                                                                                                                           4u) – 2.IX. – Hs-126,
5u) – 3.IX. – He-111H,
6u) – 3.IX. – He-111,
9u) – 6.IX. – Do-17Z,
12u) – 6.IX. – Do-17Z,
13u) – 6.IX. – Bf-110,
14u) – 6.IX. – He-111H,
15u) – 7.IX. – Do-17Z. 

Razem – 8 samolotów plus kilka dalszych z niewielką ilością kilku przestrzelin. Ponadto strona niemiecka zastanawia się  - czy faktycznie zaistniał 14.IX. zestrzał samolotu Hs-126 czy też nie.  Za uszkodzony (a nie za zestrzelony ) – w Niemczech uznaje się He-111 z dnia 2.IX. ( Lp. 3U) -  choć za zestrzelenie pewne uznaje się dla swej Luftwaffe każde przymusowe, awaryjne  lądowanie polskiego samolotu na własnym czy zapasowym naszym  lotnisku – bez względu czy odbyło się ono na kołach własnego podwozia czy też na spodniej stronie kadłuba jak w przypadku samolotów bombowych „Łoś”.  Gdy od podanej liczby 22 + ? z 14.IX. -  ostrzelanych niemieckich samolotów  odjąć te uszkodzone i niepewne (8 uszkodzonych, He-111 z 2.IX., Bf-109 z rejonu Stargardu Szczecińskiego (obecnie : Stargardu)  i Hs-126 z 14.IX. – zostaje się jedynie bardzo skromna liczba 12 zestrzelonych niemieckich samolotów jako „pewnie” zaistniałych.
Zapewne w każdej niemieckiej jednostce lotniczej odbywającej loty operacyjne nad Polską  – każdego wieczoru sporządzano dzienny bilans ilościowy samolotów – pod kątem ile z nich ubyło w wiadomy czy niewiadomy sposób (zwłaszcza gdy załogi wykonywały samodzielne loty i nie miały żadnych innych świadków utraty czy zaginięcia nad Polską swych samolotów), ile zostało uszkodzonych i nie nadaje się do lotów w następnym czy w następnych daniach.  Na szczeblu danych jednostek z pewnością musiały to być wykazy dokładne co do jednej sztuki (a więc co do każdego z samolotów). Natomiast wysyłane dane do wyższych szczebli dowodzenia – mogły mieć różne „wady i niedoskonałości” liczbowe. Możliwe – że nadmierne straty dzienne próbowano na różne sposoby ukrywać i manipulować owymi danymi w rozmaity sposób.  Zapewne też nie chciano owymi swymi wysokimi stratami  „drażnić” przełożonych wyższych szczebli – zaniżając je lub skrywając  cześć  z nich pod różnymi wykazywanymi rubrykami i pozycjami.  Zaś owe wyższe szczeble Luftwaffe – być może robiły podobnie w stosunku do dowódcy lotnictwa niemieckiego  -marszałka Hermana Wilhelma Goringa (literka o – z dwoma kropkami). Możliwe – że w ten sam sposób był oszukiwany także Adolf Hitler –  wódz III Rzeszy.  W taki więc sposób  - mogły centralnie powstawać zaniżone różne wersje i warianty list strat Luftwaffe w 1939 roku. Danymi statystycznymi –  dla osiągnięcia różnych celów (choćby krótkotrwałych) – można niekiedy w dowolny sposób manipulować i „mataczyć” czy umiejętnie i zręcznie posługiwać się żonglerką argumentami  – zwłaszcza  jeśli to dotyczy wysokich szczebli dowodzenia. Dostęp  do niemieckich archiwów wojskowych nie jest wcale ani prosty ani łatwy ani tani. Przede wszystkim należy dobrze znać język niemiecki i to z okresu lat II Wojny Światowej. Strona niemiecka podaje teraz Polakom owe dane – ze swojego punku patrzenia na całokształt  sprawy – tak jak oni chcą ją sami  widzieć.           

  Samoloty Luftwaffe – uznawane obecnie przez stronę niemiecką za zestrzelone przez   pilotów III/3 DM : 

1) – 2 .IX. - Rozpoznawczy Do-17F – Kobyle Pole – ppor. pil. Gedymin.
2) – 2.IX. - Rozpoznawczy He-111J – Kobyle Pole – ppor. pil. Gedymin.
3U) – 3.IX. - Rozpoznawczy Do-17P – zasadzka Żnin (por. pil. Moszyński) – przymusowe lądowanie w odległości 70 km na północ od Żnina.
4U) – 3.IX. - He-111P – zasadzka „Gębarzewo” – sierż. pchor. pil. Maliński – przymusowe lądowanie w III Rzeszy.
5) – 6.IX. –  Lotnisko podstawowe Osiek Mały  – bombowiec Do-17Z – na północ od Stawiszyna – spalony przez załogę.
 6U) – 6.IX. – Lotnisko  podstawowe w Osiek Mały – bombowiec Do-17Z – przymusowe lądowanie w okolicy Kalisza.
7) – 9.IX. –  Lotnisko podstawowe Ostrowy – He-46 – koło Ozorkowa.
8)  – 9.IX. – Lotnisko podstawowe Ostrowy – Bf-109E – ppor. pil. Kabat   - przymusowe lądowanie w rejonie Brześcia Kujawskiego.
 X) – 9.IX. –  Lotnisko główne  w Lubieniu – Bf-109E – który mając uszkodzoną busolę – wylądował przymusowo w rejonie Stargardu Szczecińskiego (być może był to zwyczajny wypadek lotniczy ?). 
 9)  – 13.IX. – ( Była to zasadzka Sklęczki  – na płd - wsch. od Kutna) – rozpoznawczy  Do-17P  – zestrzelony koło Sklęczek (na wschód od Kutna).
 10) – 13.IX. – Lotnisko podstawowe Mnich – He-45 lub He-46 – mjr pil. Mumler – koło Głogowca.                                                                                                                                                       11U) – 15.IX. – Lotnisko podstawowe Luszyn – rozpoznawczy Do-17F – ppor. pil. Wapniarek – przymusowe lądowanie na spodzie kadłuba w rejonie Łowicza.
 12) – 16.IX. – Lotnisko podstawowe Luszyn - He- 45 lub He-46 – możliwe, że ppor. pil. Wapniarek – zestrzał na północ od Łowicza. 

Razem :  9 samolotów – które uległy rozbiciu i zniszczeniu (w tym jeden spalony przez swą załogę) oraz 4 uszkodzone  - po przymusowych lądowaniach terenowych – które były zdolne do napraw i remontów – i mogły potem latać dalej.  Ponadto – 1 samolot – który 9.IX. – uległ wypadkowi lotniczemu pod Stargardem Szczecińskim  (nie wiadomo naprawdę z jakiej konkretnie przyczyny) i być może  (?) 1 Hs-126 wspomniany delikatnie  - z dnia 14.IX.  Ciekawą sprawą jest – że strona niemiecka podaje głównie zestrzelenia swoich samolotów – odbywające jedynie pojedyncze loty. W walkach zespołowych -  zestrzeleniom  uległy tyko niektóre z wyżej podanych , a więc lp.; 4U, 5, 6U, 8 i ewentualnie  X.  Wg danych  niemieckich – najbardziej intensywnym dniem walk Luftwaffe i dyonu poznańskiego – był 6.IX. a także 9.IX. Następnie były to dni  - 2, 3 i 13.IX. a  także  : 1, 5, 15 i 16.IX. W pozostałe ponoć dni –  Luftwaffe  ( jak również i III/3 DM) – działały „ulgowo” – jakby robiąc sobie przerwy i „wypoczynki” od walk.    

  Zestrzelenia nowe (i inne) – niż podawane w źródłach londyńskich i polskich : lp. 4U, 7,    X (?), 9.  

Zestrzelenia zupełnie nowe – dotąd zupełnie nie znane w żadnej postaci :

1) – 3.IX. – Zasadzka „Gębarzewo” – He-111P  - sierż. pchor. pil. Maliński – lądowanie w III Rzeszy.
2) –   9.IX. -  Lotnisko podstawowe  Ostrowy  - He-46 koło Ozorkowa.
X) – 9.IX. – Lotnisko główne Lubień – Bf-109 – który wylądował w rejonie Stargardu Szczecińskiego  - a obecnie zwanego Stargardem (skutkiem wypadku lotniczego – lub uszkodzenia busoli od pocisku P11 ?).
3) – 13.IX. – Zasadzka myśliwska w Sklęczkach koło Kutna – rozpoznawczy Do-17P – we wschodniej stronie Kutna.   

 Zwycięstwa powietrzne – podawane także przez Pana  J. B. Cynka : lp. 1, 2.  

Zestrzelone samoloty niemieckie –  znane  z wcześniejszych polskich książek takich autorów jak : Adam Kurowski, Kazimierz Sławiński, Rajmund Szubański, Wacław Król, Jerzy Pawlak : lp. 1, 2, 10 (jako Hs-126), 11U, 12 (jako Hs-126).
_______________________________________________________________________

W jednej ze swoich książek – wydanych w Polsce przez Pana M. Emmerlinga (o
samolotach szturmowych (tom III ) –  głównie  o Ju-87) – została podana informacja – że 6. IX. – po  bombardowaniach linii kolejowej Września  - Żydowo – jeden Ju-87 „wylądował sobie” w polu w pobliżu Czerniejewa – którego załoga zbiegła (i dostała się potem do III Rzeszy ) – podróżując sporo km za pomocą ręcznej drezyny kolejowej (najbliższe linie kolejowe z okolicy Czerniejewa – wioski Graby to : Września – Poznań – od stacji w Nekli lub Gułtów (dokąd droga wiodła w sposób niepostrzeżony poprzez lasy Czerniejewa i Nekli, linia Gniezno – Poznań – od stacji w Pierzyskach  i w Fałkowie oraz linia Gniezno – Września – od stacji Czerniejewo lub Marzenin). Wg informacji z Niemiec – po paru godzinach – 2 specjalnie wysłane z III Rzeszy Ju-87 – spaliły porzucony w polu samolot za pomocą bomb zapalających. Mieszkańcy  Czerniejewa, Grabów i okolic – twierdzili – że ów Ju-87 – został ostrzelany w rejonie stacji Czerniejewo – Marzenin  – przez samoloty P-11 z leśnej  zasadzki  koło Przyborowa (na płn. – zach. od  Czerniejewa) – na której działało 8 P-11.    

_____________________________________________________________________  

Zwycięstwa powietrzne – podawane w głównych źródłach londyńskich oraz z Niemiec -        łącznie :
1) – W „Dziennikach…”  z  1939 i z 1944 roku -    około 68-69
2) – Wg innych londyńskich źródeł informacji -   około 27 plus 1 Bf-110 – jako wypadek
3) – Wg danych Pana Cynka i Pana Kopańskiego -         10
4) – Wg danych niemieckich  -                                              3 - może 4 plus 1 Ju-87 z 6.IX.
Razem :                                                           do  około  -  108  plus 1 (lub max 2 - 3  - 4 „inne”)  
________________________________________________________________________  

Powyższa ich ilość – stanowi jedynie połowę zwycięstw powietrznych uzyskanych w 1939 roku przez poznański dywizjon myśliwski lotnictwa Armii „Poznań”.  Do owej drugiej połowy – należy dalsze kilkadziesiąt informacji i relacji  – zawartych w polskich (czasem też jeszcze i w londyńskich) publikacjach typu książkowego, wspomnieniowego, w  różnych artykułach prasowych - wydawanych centralnie w Warszawie, w Poznaniu, w Wielkopolsce, lokalnie w miastach powiatowych czy w gminach – w tym w strefie byłej Bitwy nad Bzurą itp. Kilkadziesiąt natomiast dalszych zestrzeleń – jest wynikiem stosunkowo dokładnych poszukiwań terenowych punktów pobojowisk niemieckich samolotów – prowadzonych tak w Wielkopolsce jak i w strefie Bitwy nad Bzurą – w latach 80 tych i 90 tych (a czasem i jeszcze w miarę skutecznie  - nawet też i po roku 2000 ). Gdyby była prawdą - podana lista strat Luftwaffe i informacje Pana M. Emmerlinga - to na Ziemi Poznańskiej można by usłyszeć informacje o pobojowiskach lotniczych Luftwaffe -  od świadków zdarzeń lotniczych z 1939 roku - jedynie koło Kórnika, Złotkowa i Pakosławia (choć tego ostatniego miejsca nie udało się wcale już wykryć po 2000 roku) a na  Ziemi  Konińskiej i Kaliskiej – w sumie jedynie 2 miejsca przymusowych lądowań bombowców Do-17Z (których to miejsc – i miejscowości – także nie udało się wcale wykryć podczas spóźnionych już poszukiwań po 2000 roku). A jednak na Ziemi Poznańskiej, Konińskiej i w mniejszym stopniu – Kaliskiej – udało się znaleźć całe dziesiątki takowych punktów będących pobojowiskami po niemieckich samolotach z 1939 roku (podczas gdy wg danych niemieckich takowych punktów – byłoby jedynie 5). W rejonie Czerniejewa (w stronę wioski Graby)  -  na szereg lat przed informacją podaną w książce Pana M. Emmerlinga – „Luftwaffe nad Polską 1939” Cz.III – udało się wykryć lądowanie samolotu  Ju-87 i jego zniszczenie z powietrza bombami zapalającymi przez 2 inne Ju-87.  Zatem któraś ze stron (jeśli chodzi o bardzo nikłe podawanie ilości miejsc pobojowisk lotniczych a także wielką ich ilość wg naziemnych świadków zdarzeń lotniczych z 1939 roku)  – w żywe oczy tutaj kłamie i wypiera się prawdy – a która to strona nią jest – to niech tutaj ocenią sami Czytelnicy.

Jest to jednak materiał  - do przedstawienia go - w następnym odcinku tego tematu.    
    

  Wersja nieco uzupełniona i poprawiona – 2. 01. 2024 r.